Very Large Telescope (VLT)

Sieć teleskopów VLT (Very Large Telescope - Bardzo Duży Teleskop) to flagowy instrument wśród przyrządów europejskiej astronomii naziemnej na początku trzeciego millenium. Jest najbardziej zaawansowanym instrumentem optycznym na świecie, składającym się z czterech samodzielnych Teleskopów Głównych (Unit Telescopes) o lustrach głównych po 8,2 metra średnicy oraz czterech ruchomych 1,8-metrowych Teleskopów Pomocniczych (Auxiliary Telescopes). Teleskopy mogą pracować razem, aby stworzyć gigantyczny "interferometr", VLTI - Very Large Telescope Interferometer, pozwalając astronomom zobaczyć szczegóły do 25 razy lepiej niż możliwości pojedynczego teleskopu. Promień świetlny jest łączony w VLTI przy pomocy złożonego systemu zwierciadeł w podziemnych tunelach, w których droga pokonywana przez światło musi być utrzymywana z dokładnością nie gorszą niż 1/1000 mm na sto metrów. Przy tej skali precyzji VLTI może rekonstruować obrazy o zdolności rozdzielczej milisekund łuku, co odpowiada rozróżnieniu świateł dwóch reflektorów samochodu będącego na Księżycu.

Teleskopy 8,2-metrowe mogą być używane również indywidualnie. W przypadku jednego takiego teleskopu obrazy bardzo słabych obiektów niebieskich (np. 30 magnitudo) można otrzymać w ciągu jednogodzinnej ekspozycji. Odpowiada to dostrzeżeniu obiektów, które są cztery miliardy razy słabsze od widocznych gołym okiem.

Wielkie teleskopy noszą imiona Antu, Kueyen, Melipal i Yepun.

Mapa Paranal wraz z punktami ewakuacyjnymi. Źródło: ESO

Live

NA ŻYWO - obraz teleskopu MELIPAL, znanego także jako UT3 ()

Live

W trakcie dni z niezwykle przezroczystym powietrzem, w tle tego zdjęcia widoczny jest wspaniały, wysoki na 6739 metrów n.p.m. wulkan Llullaillaco. Znajduje się on w odległości 190 kilometrów, na granicy z Argentyną. ()

Webcam | 20 Oct 2016 12:03 CEST NA ŻYWO Widok dookoła z obiektywu typu rybie oko

Webcam | 20 Oct 2016 12:03 CEST NA ŻYWO Dodatkowy nocny widok z obiektywu typu rybie oko (na żywo tylko w nocy)

Wycieczka po Obserwatorium Paranal

Zwiedzanie Obserwatorium Paranal

• Dziennikarze, pisarze popularnonaukowi: informacje na stronie Media Visits
• Turyści, studenci, uczniowie: informacje na stronie Tourists and Students Visits

Teleskopy i instrumenty

Program instrumentów dla VLT jest najambitniejszym programem kiedykolwiek przygotowanym dla pojedynczego obserwatorium. Obejmuje kamery szerokiego pola, kamery korygowane optyką adaptatywną i spektrografy, zarówno o wysokiej zdolności rozdzielczej, jak i wieloobiektowe, pokrywające zakres widmowy od głębokiego ultrafioletu (300 nm) do średniej podczerwieni (24 µm).

Teleskopy Główne (Unit Telescopes)

Teleskopy 8,2-metrowe stoją w zwartych budynkach o kontrolowanej temperaturze, które obracają się razem z teleskopami. Taki projekt minimalizuje niesprzyjające efekty wpływające na warunki obserwacyjne, na przykład od turbulencji powietrza w tubusie teleskopu, które mogą zdarzać się z powodu zmienności temperatury i wiatru.

Pierwszy z teleskopów, 'Antu', rozpoczął właściwe obserwacje naukowe 1 kwietnia 1999 r. Obecnie działają wszystkie cztery Teleskopy Główne i wszystkie cztery Teleskopy Pomocnicze.

Teleskopy Pomocnicze (Auxiliary Telescopes)

Cztery teleskopy 8,2-metrowe można połączyć w VLTI, ale zazwyczaj są używane do indywidualnych obserwacji, a dla trybu interferometrycznego można z nich korzystać jedynie w ograniczonej liczbie nocy w roku. Natomiast cztery mniejsze, dedykowane Teleskopy Pomocnicze są dostępne dla VLTI każdej nocy.

Badania naukowe przy wykorzystaniu VLT

VLT ma bezdyskusyjny wpływ na astronomię obserwacyjną. Jest najbardziej produktywnym indywidualnym naziemnym urządzeniem obserwacyjnym, a rezultaty z VLT doprowadziły do publikacji o średniej ponad jeden recenzowany artykuł naukowy dziennie. VLT ma duży wkład do roli ESO jako najbardziej produktywnego naziemnego obserwatorium na świecie. VLT zastymulowało nową erę odkryć, z kilkoma bardzo istotnymi na czele, m.in. pierwsze zdjęcie planety pozasłonecznej (eso0842), śledzenie indywidualnych gwiazd poruszających się wokół supermasywnej czarnej dziury w centrum Drogi Mlecznej (eso0846) i obserwacje poświaty po najdalszym znanym błysku gamma.

Więcej o badaniach naukowych przy pomocy VLT

• Badania naukowe teleskopami ESO 
• Top 10 astronomicznych odkryć ESO, n° 1, 3, 5, 6, 7, 8 (dostępne także w formie prezentacji)

Więcej na temat teleskopu VLT

• Więcej ciekawych faktów można znaleźć na stronie pytań i odpowiedzi (FAQ)
• Więcej zdjęć i filmów jest dostępnych w multimedialnym archiwum ESO
• Przeczytaj więcej o teleskopie w VLT Handout w formacie PDF
• Dla naukowców: bardziej szczegółowe informacje znajdują się na stronach technicznych
• Więcej szczegółowych opisów i informacji technicznych zostało zawarte w Białej Księdze VLT (VLT Whitebook)

Residencia

Hotel VLT, Residencia, jest budynkiem uhonorowanym nagrodami, który służył jako tło fragmentu filmu o Jamesie Bondzie pt. Quantum of Solace.

Więcej informacji o VLT

• Zdjęcia wykonane za pomocą teleskopu VLT
• Zdjęcia teleskopu VLT
• Dokładniejsze informacje o teleskopie znajdują się w VLT Handout w formacie PDF (w języku angielskim), z okresu pierwszego światła teleskopu
• Więcej zdjęć i filmów można znaleźć w multimedialnym archiwum ESO
• Dla naukowców: szczegółowe informacje znajdują się na stronach technicznych

Zwiastun VLT

Pobierz zwiastun VLT z archiwum filmów