Komunikaty prasowe

20 lipca 2011: Należący do ESO Bardzo Duży Teleskop VLT uzyskał fascynujące zdjęcie mgławicy wokół gromady gwiazd NGC 1929 w Wielkim Obłoku Magellana, satelitarnej galaktyce w stosunku do naszej Drogi Mlecznej. Jest to świetny przykład tego, co astronomowie nazywają dominacją superbaniek w gwiezdnych żłobkach. Krajobraz został wyrzeźbiony przez wiatry od młodych, jasnych gwiazd oraz fale uderzeniowe od wybuchów supernowych.

13 lipca 2011: Niespodzianką okazały się wyniki najnowszych badań naukowych korzystających z danych z Bardzo Dużego Teleskopu VLT (Europejskie Obserwatorium Południowe ESO) oraz kosmicznego obserwatorium rentgenowskiego XMM-Newton (Europejska Agencja Kosmiczna ESA). Większość olbrzymich czarnych dziur w centrach galaktyk nie zostało uruchomionych na skutek połączenia się dwóch galaktyk, jak przypuszczano do tej pory.

6 lipca 2011: Cząsteczki nadtlenku wodoru zostały po raz pierwszy odnalezione w przestrzeni międzygwiazdowej. Odkrycie to daje przesłanki na temat chemicznych powiązań pomiędzy dwoma cząsteczkami niezbędnymi do życia: wodą i tlenem. Na Ziemi nadtlenek wodoru odgrywa kluczową rolę w chemii wody i ozonu w atmosferze naszej planety. Jest też stosowany jako środek dezynfekujący oraz przy rozjaśnianiu włosów na kolor blond. Teraz astronomowie zaobserwowali go w kosmosie za pomocą teleskopu APEX w Chile, zarządzanego przez ESO.

29 czerwca 2011: Zespół europejskich astronomów użył Bardzo Dużego Teleskopu VLT oraz kilku innych teleskopów do odkrycia i zbadania najdalszego kwazara zaobserwowanego do tej pory. Obiekt ten, napędzany przez czarną dziurę o masie dwóch miliardów mas Słońca, jest jednocześnie najjaśniejszym obiektem odkrytym we wczesnym Wszechświecie. Wyniki badań ukażą się w czasopiśmie Nature w wydaniu z 30 czerwca 2011 roku.

23 czerwca 2011: Korzystając z instrumentu VISIR, pracującego na Bardzo Dużym Teleskopie VLT, astronomowie uzyskali najdokładniejszy w historii obraz złożonej, jasnej mgławicy wokół gwiazdy Betelgeza. Struktura przypominająca płomienie wydobywające się z gwiazdy uformowała się z materii, której pozbywa się nadolbrzym.

22 czerwca 2011: Zespół naukowców zbadał gromadę galaktyk Abell 2744, nazywaną gromadą Pandora. Poznali skomplikowaną i gwałtowną historię gromady, korzystając z teleskopów kosmicznych i naziemnych, w tym z Bardzo Dużego Teleskopu VLT, należącego do ESO oraz z Kosmicznego Teleskopu Hubble’a. Abell 2744 wydaje się być efektem karambolu co najmniej czterech osobnych gromad galaktyk. Rezultatem kolizji są dziwne efekty, nigdy wcześniej nie obserwowane jednocześnie.

8 czerwca 2011: Teleskop do przeglądów VLT Survey Telescope (VST), najnowsza inwestycja w Obserwatorium ESO Paranal, wykonał pierwsze, imponujące zdjęcia nieba południowego. VST to najnowocześniejszy 2,6-metrowy teleskop z olbrzymią 268-megapikselową kamerą OmegaCAM, przeznaczony do szybkiego i dokładnego wykonywania map nieba. Jest teleskopem pracującym w świetle widzialnym, który idealnie uzupełnia teleskop do przeglądów w podczerwieni VISTA. Nowe zdjęcia mgławicy Omega i gromady kulistej Omega Centauri pokazują moc teleskopu.

1 czerwca 2011: Astronomowie z ESO użyli instrumentu Wide Field Imager, pracującego na 2,2-metrowym teleskopie MPG/ESO, do wykonania zdjęcia NGC 6744. Ta imponująca galaktyka spiralna znajduje się w odległości 30 milionów lat świetlnych i leży w gwiazdozbiorze Pawia na niebie południowym. Uzyskany widok mógłby zostać kartką pocztową naszej własnej Drogi Mlecznej, przysłaną przez pozagalaktycznego znajomego, gdyż galaktyka bardzo przypomina naszą.

25 maja 2011: Niesamowicie jasna, izolowana gwiazda została znaleziona w sąsiedniej galaktyce – gwiazda jest trzy miliony razy jaśniejsza od Słońca. Wszystkie wcześniejsze podobne „supergwiazdy” były znajdowane w gromadach gwiazd, ale ta świeci w samotności. Pochodzenie gwiazdy jest tajemnicze: czy powstała w odosobnieniu, czy też może została wyrzucona z gromady? Obydwie możliwości są wyzwaniem dla astronomów próbujących zrozumieć powstawanie gwiazd.

19 maja 2011: Należący do ESO Bardzo Duży Teleskop VLT połączył siły z sondą kosmiczną Cassini, operowaną przez NASA, aby zbadać rzadką burzę w atmosferze planety Saturn, dokładniej niż to było kiedykolwiek możliwe. Wyniki nowych badań prowadzonych przez międzynarodowy zespół naukowców ukażą się w tym tygodniu w czasopiśmie Science.

4 maja 2011: Galaktyka NGC 2442, zwana też Meathook Galaxy (Galaktyka Hak), ma bardzo zaburzony kształt. Jedno z ramion spiralnych jest ciasno nawinięte na siebie i niedawno wybuchła w nim supernowa, natomiast drugie rozciąga się daleko od jądra i jest usiane punktami niedawnych procesów gwiazdotwórczych. 2,2-metrowy teleskop MPG/ESO oraz Kosmiczny Teleskop Hubble’a operowany przez NASA/ESA uzyskały dwa różne zdjęcia tej asymetrycznej galaktyki spiralnej.

20 kwietnia 2011: Kosmiczna para galaktyk, uchwycona przez instrument Wide Field Imager, pracujący na 2,2-metrowym teleskopie w Obserwatorium La Silla w Chile, wykazuje pewne nietypowe cechy, wskazujące, że te galaktyczne sąsiadki są na tyle blisko, że wzajemnie odczuwają zaburzający wpływ swojej grawitacji. Grawitacyjna wojna wypaczyła spiralny kształt jednej z galaktyk (NGC 3169) oraz pofragmentowała pasma pyłu u jej towarzyszki (NGC 3166). Na dodatek w prawym dolnym rogu zdjęcia widoczna jest trzecia galaktyka (NGC 3165).

13 kwietnia 2011: To zdjęcie mgławicy NGC 3582, uzyskane za pomocą instrumentu Wide Field Image na 2,2-metrowym teleskopie MPG/ESO w Obserwatorium ESO La Silla w Chile, pokazuje gigantyczne pętle gazu, uderzająco podobne do słonecznych protuberancji. Uważa się, że pętle te zostały wyrzucone przez umierające gwiazdy, ale nowe gwiazdy także rodzą się w tym gwiezdnym żłobku. Te energetyczne młodziki emitują intensywne promieniowanie ultrafioletowe, które powoduje świecenie gazu w mgławicy, tworząc ognisty pokaz widoczny na zdjęciu.

7 kwietnia 2011: 6 kwietnia 2011 roku Obserwatorium ESO Paranal zostało uhonorowane wizytą czeskiego prezydenta Václava Klausa i jego małżonki Livii Klausovej. Para prezydencka miała też okazję podziwiać Cerro Armazones, przyszłą lokalizację dla planowanego teleskopu E-ELT.

30 marca 2011: Jaskrawoczerwony obłok na nowym zdjęciu z Bardzo Dużego Teleskopu VLT to rejon świecącego wodoru otaczającego gromadę gwiazd NGC 371. Ten gwiezdny żłobek leży w sąsiedniej galaktyce, Małym Obłoku Magellana.

23 marca 2011: Obserwacje wykonane za pomocą Bardzo Dużego Teleskopu VLT, należącego do Europejskiego Obserwatorium Południowego, a także dwoma innymi teleskopami, znalazły nowego kandydata na najchłodniejszą znaną gwiazdę: brązowego karła w układzie podwójnych. Brązowy karzeł ma temperaturą taką jak właśnie zaparzona herbata – czyli gorącą w ludzkim mniemaniu, ale niesamowicie chłodną w przypadku powierzchni gwiazdy. Obiekt jest na tyle chłodny, że może przekraczać niewyraźną granicę dzielącą małe, chłodne gwiazdy od dużych planet.

16 marca 2011: Nowe zdjęcie z Bardzo Dużego Teleskopu VLT ujawnia szczegóły dramatycznego wpływu, jaki nowo narodzone gwiazdy mają na gaz i pył, z którego się uformowały. Mimo, że same gwiazdy nie są widoczne, materia, którą wyrzuciły, zderza się z otaczającymi obłokami gazu i pyłu i tworzy surrealistyczny krajobraz świecących łuków, kleksów i linii.

9 marca 2011: Astronomowie użyli armady teleskopów naziemnych i kosmicznych, w tym Bardzo Dużego Teleskopu VLT w Obserwatorium ESO Paranal w Chile, do odkrycia i zmierzenia odległości do najodleglejszej dojrzałej gromady galaktyk poznanej do tej pory. Mimo, że widoczna jest w okresie gdy Wszechświat miał mniej niż ćwierć swojego aktualnego wieku, wygląda zaskakująco podobnie do gromad galaktyk w dzisiejszym kosmosie.

2 marca 2011: Zdjęcie NGC 247 ujawnia delikatne szczegóły bardzo nachylonej galaktyki spiralnej i jej bogatego tła. Zostało uzyskane instrumentem Wide Field Imager, pracującym na 2,2-metrowym teleskopie MPG/ESO w Obserwatorium ESO La Silla w Chile. Astronomowie uważają, że bardzo duże nachylenie galaktyki w stosunku do obserwatora na Ziemi wyjaśnia, dlaczego odległość do tej słynnej galaktyki była wcześniej przeszacowana.

24 lutego 2011: Międzynarodowy zespół astronomów, korzystający z Bardzo Dużego Teleskopu VLT, zdołał zbadać krótko istniejący dysk materii wokół młodej gwiazdy, która znajduje się we wczesnych etapach tworzenia układu planetarnego. Po raz pierwszy udało się wykryć niewielkiego towarzysza, który może być przyczyną istniejącej dużej przerwy w dysku. Dalsze obserwacje pozwolą ustalić czy towarzysz gwiazdy jest planetą, czy też brązowym karłem.