Komunikaty prasowe

16 listopada 2011: Obserwacje wykonane za pomocą teleskopu APEX w zakresie fal submilimetrowych ukazują zimne, pyłowe obłoki, z których w mgławicy w Kilu powstają gwiazdy. Obszar ten jest miejscem gwałtownych procesów formowania się gwiazd oraz domem niektórych z najbardziej masywnych gwiazd naszej galaktyki. Jest idealną areną do badania interakcji pomiędzy młodymi gwiazdami, a ich rodzinnym obłokiem molekularnym.

11 listopada 2011: Najnowsze obserwacje wskazują, że asteroida Lutetia jest pozostałością z tej samej pierwotnej materii, która uformowała Ziemię, Wenus i Merkurego. Astronomowie użyli danych z sondy Rosetta (ESA), Teleskopu Nowej Technologii NTT (ESO) oraz z teleskopów NASA. Okazało się, że własności planetoidy są bardzo podobne do tych, jakie ma rzadki rodzaj meteorytów znajdowanych na Ziemi, o których sądzi się, że uformowały się w wewnętrznych rejonach Układu Słonecznego. W którymś momencie Lutetia musiała przemieścić się do swojego obecnego położenia w głównym pasie planetoid pomiędzy Marsem, a Jowiszem.

2 listopada 2011: Międzynarodowy zespół astronomów wykorzystał krótkotrwałe, ale jasne, światło odległego rozbłysku gamma do zbadania składu bardzo odległych galaktyk. Co zaskakujące, nowe obserwacje wykonane Bardzo Dużym Teleskopem (VLT), należącym do ESO, ujawniły w młodych Wszechświecie dwie galaktyki, które są bardziej bogate w cięższe pierwiastki chemiczne niż Słońce. Obie galaktyki mogą być w trakcie procesu łączenia się. Takie zdarzenia powodowały we wczesnym Wszechświecie formowanie się wielu nowych gwiazd i mogą być źródłem dla błysków gamma.

26 października 2011: Astronomowie zmierzyli dokładnie średnicę dalekiej planety karłowatej Eris, po raz pierwszy poprzez zaobserwowanie jej przejścia na tle słabej gwiazdy. Zjawisko to było obserwowane pod koniec 2010 roku przez teleskopy w Chile, w tym belgijski TRAPPIST w Obserwatorium ESO La Silla. Obserwacje wskazują, że pod względem rozmiaru Eris jest prawie idealną bliźniaczką Plutona. Eris wydaje się mieć bardzo dobrze odbijającą światło powierzchnię, co sugeruje, że jest w jednolicie pokryta cienką warstwą lodu - być może zamarzniętą atmosferą. Wyniki badań ukażą się 27 października 2011 roku w czasopiśmie „Nature”.

19 października 2011: Dwie nowo odkryte gromady kuliste dołączyły do 158 znanych obiektów tego typu w Drodze Mlecznej. Znaleziono je na zdjęciach z należącego do ESO teleskopu do przeglądów nieba VISTA, uzyskanych w ramach przeglądu Via Lactea (VVV). Przegląd ujawnił też pierwszą znaną gromadę gwiazd przesłanianą przez okolice centrum Drogi Mlecznej. Jej światło podróżowało przez pył i gaz znajdujący się w sercu naszej Galaktyki.

17 października 2011: W sobotę 15 października Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO) otworzyło dla wszystkich drzwi swojej siedziby w Garching koło Monachium w Niemczech. Tysiące odwiedzających miało szansę zbudowania w skali 1:1 makiety największego planowanego teleskopu na świecie – Ogromnie Wielkiego Teleskopu Europejskiego (E-ELT) – i poznać wiele innych aspektów pracy ESO.

13 października 2011: Podczas dzisiejszej uroczystości w Santiago, chilijski Minister Spraw Zagranicznych, Alfredo Moreno oraz Dyrektor Generalny ESO, Tim de Zeeuw, podpisali porozumienie dotyczące Ogromnie Wielkiego Teleskopu Europejskiego. Porozumienie pomiędzy ESO, a chilijskim rządem obejmuje przekazanie gruntu pod budowę teleskop, wieloletnią koncesję na ustanowienie dookoła strefy ochronnej oraz wsparcie ze strony rządu dla zbudowania E-ELT.

12 października 2011: Naukowcy użyli teleskopu ESO VLT do zbadania wczesnego Wszechświata w kilku różnych okresach czasu, w momencie gdy stawał się przezroczysty dla światła ultrafioletowego. Ta krótka, ale dramatyczna faza w kosmicznej historii – znana jako rejonizacja – wydarzyła się około 13 miliardów lat temu. Dokładnie badając najodleglejsze galaktyki, zespół był w stanie ustalić po raz pierwszy przebieg czasowy rejonizacji. Naukowcy pokazali tak, że ta faza musiała nastąpić wcześniej niż do tej pory sądzili astronomowie.

3 października 2011: Najbardziej skomplikowane obserwatorium naziemne ludzkości, ALMA (Atacama Large Millimeter/submillimeter Array), zostało oficjalnie otwarte dla astronomów. Pierwszy opublikowany obraz, z teleskopu ciągle znajdującego się w trakcie konstrukcji, ukazuje widok Wszechświata niedostępny dla teleskopów optycznych i podczerwonych. Tysiące naukowców z całego świata konkurowało, aby znaleźć się wśród pierwszych badających jedne z najciemniejszych, najchłodniejszych, najdalszych i najbardziej ukrytych sekretów kosmosu za pomocą tego nowego narzędzia astronomicznego.

28 września 2011: Astronomowie wykorzystali należący do ESO Bardzo Duży Teleskop (VLT), aby wykonać zdjęcie olbrzymiej gwiazdy należącej do jednej z najrzadszych klas gwiazd we Wszechświecie – żółtych hiperolbrzymów. Nowe zdjęcie jest najlepszą w historii fotografią żółtego nadolbrzyma i po raz pierwszy ukazuje wielki, pyłowy, podwójny pierścień otaczający centralnego hiperolbrzyma. Gwiazda i jej powłoka przypominają jajko sadzone, z białkiem na zewnątrz i żółtkiem w środku. Z tego powodu astronomowie przezwali obiekt jako mgławica Jajko Sadzone.

21 września 2011: Nowa fotografia z instrumentu Wide Field Imager, pracującego na 2,2-metrowym teleskopie MPG/ESO, ukazuje mgławicę Lambda Centauri, obłok świecącego gazu i nowo narodzonych gwiazd w konstelacji Centaura. Mgławica, znana także jako IC 2944, jest czasami określana mianem mgławicy Biegnący Kurczak (Running Chicken Nebula), od kształtu podobnego do ptaka, który niektórzy ludzie widzą w jej najjaśniejszym obszarze.

12 września 2011: Astronomowie korzystający z wiodącego na świecie łowcy planet pozasłonecznych – HARPS – ogłosili dzisiaj odkrycie ponad 50 nowych egzoplanet, w tym 16 superziem, z których jedna znajduje się na obrzeżu strefy zamieszkiwalnej wokół swojej gwiazdy. Badając własności wszystkich planet, które znalazł HARPS, zespół stwierdził, że około 40% gwiazd podobnych do Słońca ma przynajmniej jedną planetę lżejszą od Saturna.

7 września 2011: Teleskop Nowej Technologii (NTT - New Technology Telescope) uzyskał piękne zdjęcie gromady otwartej NGC 2100. Ja jasna gromada gwiazd ma około 15 milionów lat i znajduje się w Wielkim Obłoku Magellana, pobliskiej galaktyce satelitarnej Drogi Mlecznej. Gromadę otacza świecący gaz z niedalekiej Mgławicy Tarantula.

31 sierpnia 2011: Zespół europejskich astronomów użył Bardzo Dużego Teleskopu (VLT) do wytropienia w Drodze Mlecznej gwiazdy, której istnienie uważano za niemożliwe. Naukowcy odkryli, że gwiazda zbudowana jest prawie wyłącznie z wodoru i helu, z jedynie śladowymi ilościami innych pierwiastków chemicznych. Ten intrygujący skład chemiczny plasuje ją w „strefie zakazanej” w powszechnie akceptowanej teorii formowania się gwiazd, co oznacza, że obiekt ten nigdy nie powinien zaistnieć. Wyniki badań ukażą się w czasopiśmie „Nature” w wydaniu z września 2011 roku.

24 sierpnia 2011: Należący do ESO Bardzo Duży Teleskop (VLT) uzyskał efektowne zdjęcie nietypowej pary galaktyk o nazwie Oczy (The Eyes). Większa z galaktyk, NGC 4438, była kiedyś galaktyką spiralną, ale w ciągu ostatnich kilkuset milionów lat została mocno zdeformowana na skutek kolizji z innymi galaktykami. Zdjęcie jest pierwszym uzyskanym w ramach programu Kosmiczne Klejnoty ESO, w ramach którego organizacja przydzieliła dedykowany czas obserwacyjny dla celów popularyzacji astronomii.

17 sierpnia 2011: Obserwacje za pomocą Bardzo Dużego Teleskopu VLT rzuciły nowe światło na źródło zasilania rzadkich, olbrzymich obłoków świecącego gazu we wczesnym Wszechświecie. Obserwacje pokazują po raz pierwszy, że te gigantyczne „bańki Lyman alfa” – jedne z największych pojedynczych znanych obiektów – muszą być zasilane przez ukryte w nich galaktyki . Wyniki badań ukażą się 18 sierpnia w czasopiśmie „Nature”.

10 sierpnia 2011: Nowe zdjęcie z Bardzo Dużego Teleskopu VLT ukazuje NGC 3521, galaktykę spiralną położoną około 35 milionów lat świetlnych od nas, na niebie widoczną w gwiazdozbiorze Lwa. Ten spektakularny obiekt, rozciągający się na 50 tysięcy lat świetlnych, posiada jasne i zwarte jądro, otoczone bogatą w szczegóły strukturą spiralną.

3 sierpnia 2011: Korzystając z danych z teleskopu do przeglądów w podczerwieni VISTA w Obserwatorium ESO Paranal, międzynarodowy zespół astronomów odkrył w Drodze Mlecznej 96 nowych gromad otwartych zakrytych przez pył. Te niewielkie i słabe obiekty były niewidoczne dla poprzednich przeglądów, ale nie ukryły się przed czułymi podczerwonymi detektorami największego na świecie teleskopu do przeglądów nieba, który może patrzeć przez pył. To pierwszy raz, gdy tak wiele małych i słabych gromad zostało odkrytych za jednym razem.

28 lipca 2011: Pierwsza europejska antena dla sieci radioteleskopów Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) została 27 lipca 2011 roku przetransportowana do operacyjnej lokalizacji obserwatorium (AOS – Array Operations Site). 12-metrowa antena dotarła na płaskowyż Chajnantor na wysokość 5000 metrów na poziomem morza. Dołączyła do anten innych międzynarodowych partnerów ALMA, podnosząc ich liczbę do 16.

27 lipca 2011: Olbrzymie zdjęcie z nowego teleskopu VLT Survey Telescope (VST) i kamery OmegaCAM w Obserwatorium ESO Paranal ukazuje tryplet trzech jasnych galaktyk w gwiazdozbiorze Lwa. Dodatkowo w tle widać słabe obiekty, które zwróciły uwagę astronomów bardziej niż pierwszoplanowe galaktyki. Wyraźny obraz tych słabych obiektów z VST demonstruje siłę teleskopu i kamery OmegaCAM w wykonywaniu map odległego Wszechświata.