Komunikat prasowy

Nowy obraz z ESO ma 1,5 miliarda pikseli i przedstawia niesamowite szczegóły Mgławicy Biegnący Kurczak

21 grudnia 2023

Różne świąteczne tradycje obejmują uczty z indyka, makaronu soba, latkes (rodzaj placków ziemniaczanych) lub Pan de Pascua (rodzaj ciasta), w tym roku Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO) przynosi na święta kurczaka. Tzw. Mgławica Biegnący Kurczak to dom wielu młodych gwiazd będących w trakcie powstawania. Niesamowicie szczegółowo ukazuje ją obraz z 1,5-miliardem pikseli uzyskany przez VLT Survey Telescope (VST) w lokalizacji obserwacyjnej Paranal w Chile.

Ten ogromny gwiezdny żłobek znajduje się w kierunku konstelacji Centaura, około 6500 lat świetlnych od Ziemi. Młode gwiazdy w mgławicy emitują intensywne promieniowanie, które powoduje, że otaczający je gaz wodorowy świeci w odcieniach różowego.

Mgławica Biegnący Kurczak tak naprawdę składa się z kilku obszarów – wszystkie widać na zaprezentowanym zdjęciu, które rozciąga się na powierzchni na niebie odpowiadającej 25 tarczom Księżyca w Pełni [1]. Najjaśniejszy rejon w mgławicy to IC 2948, w którym niektóre osoby widzą kształt głowy kurczaka, a inni jego kuper. Delikatne pastelowe kontury to eteryczne pióropusze gazu i pyłu. Bardziej w stronę centrum obrazu znajduje się jasna, pionowa, niemal słupowa struktura – IC 2944. W tym konkretnym rejonie najjaśniej błyszczy Lambda Centauri, Gwiazda widoczna nieuzbrojonym okiem, znajdująca się zncznie bliżej nas niż sama mgławica.

W IC 2948 i IC 2944 jest wiele młodych gwiazd, przy czym o ile mogą one być jasne, to z pewnością nie są miłe. Wysyłają ogromne ilości promieniowania, kształtując otoczenia tak jak… kurczak. Niektóre rejony mgławicy, znane jako globule Boka, są w stanie przetrwać gwałtowne bombardowanie promieniowaniem ultrafioletowym przenikającym ten obszar. Jeśli powiększymy obraz, możemy je zobaczyć: małe, ciemne, gęste skupiska pyłu i gazu rozsiane po mgławicy.

Inne sfotografowane rejony obejmują, w prawej górnej części: Gum 39 i 40, w prawej dolnej: Gum 41. Oprócz mgławicy widać niezliczone pomarańczowe, białe i niebieskie gwiazdy, niczym fajerwerki na niebie. Ogólnie rzecz biorąc, na tym obrazie jest więcej cudów niż można opisać – powiększając i przesuwając zdjęcie można nacieszyć oczy.

Zdjęcie jest wielką mozaiką złożoną z setek osobnym klatek starannie zszytych razem. Poszczególne obrazy zostały uzyskane przez filtry, które przepuszczają światło o różnych kolorach, a następnie połączone, aby uzyskać końcowy efekt. Obserwacje prowadzono przy pomocy kamery szerokiego pola OmegaCAM na VST, teleskopie należącym do narodowego Instytutu Astrofizycznego we Włoszech (INAF), a znajdującym się w ESO w lokalizacji Paranal na chilijskiej pustyni Atakama, idealnie nadającej się uzyskiwania map nieba południowego w zakresie światła widzialnego. Wykorzystane dane stanową część przeglądu nieba VST Photometric Hα Survey of the Southern Galactic Plane and Bulge (VPHAS+). Projekt ten ma na celu lepsze zrozumienie cyklu życia gwiazd.

Uwagi

[1] Obraz od brzegu do brzegu ma 270 lat świetlnych. Przeciętny kurczak potrzebowałbym 21 miliardów lat, aby przebiec tę odległość. To o wiele dłużej niż istnieje Wszechświat.

Więcej informacji

Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO) umożliwia naukowcom z całego świata na odkrywanie tajemnic Wszechświata z korzyścią dla nas wszystkich. Projektujemy, budujemy i zarządzamy światowej klasy obserwatoriami naziemnymi – których astronomowie używają do odpowiadania na ciekawe pytania i szerzenia fascynacji astronomią – a także promujemy międzynarodową współpracę w astronomii. Ustanowione w 1962 roku jako organizacja międzynarodowa, ESO jest wspierane przez 16 krajów członkowskich (Austria, Belgia, Czechy, Dania, Finlandia, Francja, Hiszpania, Irlandia, Holandia, Niemcy, Polska, Portugalia, Szwajcaria, Szwecja, Wielka Brytania oraz Włochy), a także Chile jako kraj gospodarz, oraz Australię jako strategicznego partnera. Siedziba ESO, a także jego centrum popularyzacji nauki i planetarium (ESO Supernova) znajdują się w pobliżu Monachium w Niemczech, natomiast chilijska pustynia Atakama – niesamowite miejsce z wyjątkowymi warunkami do obserwacji nieba – jest domem dla naszych teleskopów. ESO zarządza trzema lokalizacjami obserwacyjnymi w Chile: La Silla, Paranal i Chajnantor. W Paranal ESO posiada teleskop VLT (Very Large Telescope – Bardzo Duży Teleskop) oraz dwa teleskopy do przeglądów nieba. VISTA pracuje w podczerwieni, VLT Survey Telescope w zakresie widzialnym. W Paranal ESO zarządza także południowym obserwatorium CTA (Cherenkov Telescope Array South) – największym na świecie i najbardziej czułym obserwatorium promieniowania gamma. Wspólnie z międzynarodowymi partnerami ESO zarządza także radioteleskopami APEX i ALMA, które są instrumentami do obserwacji nieba w zakresach milimetrowym i submilimetrowym. Na Cerro Armazones, niedaleko Paranal, budujemy „największe oko świata na niebo”, czyli Ekstremalnie Wielki Teleskop (Extremely Large Telescope, ELT). Nasza działalność w Chile jest zarządzania z biur ESO w Santiago, gdzie współpracujemy też z chilijskimi partnerami.

Linki

• Zdjecia teleskpów do przeglądów nieba, w tym teleskopu VST 
• Dla dziennikarzy: zasubskrybuj, aby otrzymywać w swoim języku nasze komunikaty prasowe z embargo medialnym
• Dla naukowców: jeśli masz ciekawy temat, zgłoś swoje badania

Kontakt

Juan Carlos Muñoz Mateos
ESO Media Officer
Garching bei München, Germany
Tel.: +49 89 3200 6176
E-mail: jmunoz@eso.org

Bárbara Ferreira
ESO Media Manager
Garching bei München, Germany
Tel.: +49 89 3200 6670
Tel. kom.: +49 151 241 664 00
E-mail: press@eso.org

Krzysztof Czart (Kontakt dla mediów Polska)
Sieć Popularyzacji Nauki ESO oraz Urania - Postępy Astronomii
Toruń, Polska
Tel.: +48 513 733 282
E-mail: eson-poland@eso.org

Śledź ESO w mediach społecznościowych