Komunikat prasowy

Pirat nieba południowego

24 października 2018

FORS2, instrument zainstalowany na należącym do ESO teleskopie VLT, obserwował aktywny obszar gwiazdotwórczy NGC 2467 – czasami nazywany Mgławicą Czaszki i Piszczeli. Zdjęcie zostało wykonane w ramach programu Kosmicznych Klejnotów ESO (ESO Cosmic Gems Programme), który wykorzystuje rzadkie okazje, gdy warunki obserwacyjne nie są odpowiednie do zbierania danych naukowych. W takiej sytuacji, zamiast stać bezczynnie, teleskopy ESO są używane do wykonywanie wizualnie atrakcyjnych zdjęć nieba południowego.

Ten żywy obraz aktywnego obszaru gwiazdotwórczego NGC 2467, czasami określanego jako Mgławica Czaszki i Piszczeli (Skull and Crossbones Nebula), jast tak samo piękny, co złowrogi. Zdjęcie przedstawia pył, gaz i młode, jasne gwiazdy, grawitacyjnie związane w formie uśmiechniętej czaszki. Fotografię wykonano instrumentem FORS na Bardzo Dużym Teleskopie (VLT). O ile teleskopy ESO są zazwyczaj używane do zbierania danych naukowych, to potrafią uzyskać również zdjęcia takie jak pokazane tutaj – które jest piękne same w sobie.

Łatwo jest dostrzec inspirację dla nazwy Czaszka i Piszczele. Ta młoda, jasna formacja przypomina wyraźnie przypomina złowieszczą pustą twarz, z której na niniejszym zdjęciu widać tylko otwarte usta. NGC 2467 czai się w gwiazdozbiorze Rufy.

Mgławicowa kolekcja gromad gwiazdowych jest miejscem narodzin wielu gwiazd, gdzie nadwyżka gazu wodorowego dostarcza surowego materiału do gwiezdnego aktu tworzenia. W rzeczywistości nie jest to pojedyncza mgławica, a wchodząca w jej skład gromada gwiazd porusza się z różnymi prędkościami. To jedynie przypadkowe nałożenie na linii widzenia z Ziemi powoduje, ze gwiazdy i gaz ukazują twarz podobną do ludzkiej. Niniejsze jasne zdjęcie nie daje astronomom nowych informacji, ale dostarcza nam wszystkim wglądu w mroźne niebo południowe pełne cudów niewidocznych dla ludzkiego oka.

Rufa jest jedną z trzech nautycznie nazwanych konstelacji, które żeglują po niebie południowym i które tworzyły pojedynczy, gigantyczny gwiazdozbiór Argo, nazwany od imienia mitologicznego statku Jazona i Argonautów. Gwiazdozbiór Argo został później podzielony na trzy: Kil, Żagiel i Rufa. Opisywana mgławica widoczna jest w ostatniej konstelacji z tej trójki. Podczas gdy postać heroiczna – Jazon – jest najbardziej znana z kradzieży złotego runa, to NGC 2467 spoczywa nie tylko pośrodku rozległego niebiańskiego ostatku, ale także wśród złodziei – odpowiedniej siedziby dla pirackiej mgławicy.

Zdjęcie zostało wykonane ramach programu Kosmicznych Klejnotów ESO (ESO Cosmic Gems), inicjatywy popularnonaukowej, w ramach której przy pomocy teleskopów ESO powstają zdjęcia interesujących, intrygujących lub wizualnie atrakcyjnych obiektów – dla celów edukacyjnych i popularyzacji nauki. Program używa czasu teleskopów, który z różnych względów nie może być w wykorzystany do obserwacji naukowych. Jednak wszystkie zebrane dane mogą być w razie potrzeby użyte do badań naukowych i są dostępne dla astronomów poprzez archiwum naukowe ESO.

Więcej informacji

ESO jest wiodącą międzyrządową organizacją astronomiczną w Europie i najbardziej produktywnym obserwatorium astronomicznym na świecie. Ma 16 krajów członkowskich: Austria, Belgia, Czechy, Dania, Finlandia, Francja, Hiszpania, Irlandia, Holandia, Niemcy, Polska, Portugalia, Szwajcaria, Szwecja, Wielka Brytania oraz Włochy, dodatkowo Chile jest kraje gospodarzem, a Australia strategicznym partnerem. ESO prowadzi ambitne programy dotyczące projektowania, konstrukcji i użytkowania silnych naziemnych instrumentów obserwacyjnych, pozwalając astronomom na dokonywanie znaczących odkryć naukowych. ESO odgrywa wiodącą rolę w promowaniu i organizowaniu współpracy w badaniach astronomicznych. ESO zarządza trzema unikalnymi, światowej klasy obserwatoriami w Chile: La Silla, Paranal i Chajnantor. W Paranal ESO posiada teleskop VLT (Very Large Telescope - Bardzo Duży Teleskop), najbardziej zaawansowane na świecie astronomiczne obserwatorium w świetle widzialnym oraz dwa teleskopy do przeglądów. VISTA pracuje w podczerwieni i jest największym na świecie instrumentem do przeglądów nieba, natomiast VLT Survey Telescope to największy teleskop dedykowany przeglądom nieba wyłącznie w zakresie widzialnym. ESO jest głównym partnerem ALMA, największego istniejącego projektu astronomicznego. Z kolei na Cerro Armazones, niedaleko Paranal, ESO buduje 39-metrowy teleskop ELT (Extremely Large Telescope - Ekstremalnie Wielki Teleskop), który stanie się „największym okiem świata na niebo”.

Linki

• Kosmiczne Klejnoty ESO (ESO Cosmic Gems)
• Zdjęcia VLT

Kontakt

Calum Turner
ESO Public Information Officer
Garching bei München, Germany
Tel.: +49 89 3200 6670
E-mail: pio@eso.org

Krzysztof Czart (Kontakt dla mediów Polska)
Sieć Popularyzacji Nauki ESO oraz Urania - Postępy Astronomii
Toruń, Polska
Tel.: +48 513 733 282
E-mail: eson-poland@eso.org

Śledź ESO w mediach społecznościowych

Jest to tłumaczenie Komunikatu prasowego ESO eso1834