Komunikat prasowy

Teleskop VLT uzyskał pierwsze potwierdzone zdjęcie niedawno narodzonej planety

Widmo ukazuje atmosferę z chmurami

2 lipca 2018

SPHERE, instrument do łowów na planety, pracujący na należącym do ESO teleskopie VLT, uzyskał pierwszy potwierdzony obraz planety będącej w trakcie formowania się w dysku pyłowym otaczającym młodą gwiazdę. Planeta toruje sobie drogę przez pierwotny dysk gazu i pyłu wokół gwiazdy PDF 70. Dane sugerują, że atmosfera planety jest zachmurzona.

Astronomowie z grupy badawczej, którą kierował Max Planck Institute for Astronomy w Heidelbergu (Niemcy), uzyskali spektakularne zdjęcie powstawania planety wokół młodej gwiazdy, karła PDS 70. Korzystając z instrumentu SPHERE na należącym do ESO teleskopie VLT — jednego z najpotężniejszych instrumentów do poszukiwań planet pozasłonecznych — międzynarodowy zespół uzyskał pierwszą potwierdzona detekcję młodej planety o nazwie PDS 70b, która toruje sobie drogę w materiale planetotwórczym otaczającym młodą gwiazdę [1].

Instrument SPHERE pozwolił naukowcom także na zmierzenie jasności planety na różnych długościach fali, co pozwoliło na wydedukowanie własności jakie ma jej atmosfera.

W nowych obserwacjach planeta widoczna jest bardzo wyraźnie jako jasny punkt na prawo od przesłoniętego centrum zdjęcia. Znajduje się prawie trzy miliardy kilometrów od gwiazdy centralnej, co z grubsza odpowiada odległości Urana od Słońca. Analizy pokazują, że PDS 70b jest dużą gazową planetą o masie kilka razy większej niż masa Jowisza. Powierzchnia planety ma temperaturę około 1000°C, czyli znacznie gorętszą niż jakakolwiek planeta w naszym Układzie Słonecznym.

Ciemny obszar w centrum zdjęcia to efekt działania koronografu, przesłony blokującej oślepiające światło gwiazdy centralnej, dzięki czemu astronomowie mogą wykryć znacznie słabszy dysk i planetarną towarzyszkę. Bez przesłony słabe światło od planety zginęłoby w intensywnym blasku od PDS 70.

„Dyski wokół młodych gwiazd są miejscami narodzin planet, ale do tej pory przeprowadzono niewiele obserwacji zdolnych uzyskać wskazówki na temat niemowlęcych planet” wyjaśnia Miriam Keppler, która kierowała zespołem stojącym za odkryciem będącej w trakcie formowania się planety w systemie PDS 70. „Problem w tym, że aż do tej pory większość kandydatek na planety to były jedynie struktury dostrzeżone w dysku.”

Odkrycie młodej towarzyszki PDF 70 jest ciekawym rezultatem naukowym, które już pobudził kolejne badania. Drugi zespół, złożony z wielu tych samych osób, które odkryły planetę, w tym Keppler, przez ostatnie miesiące wykonywał kolejne obserwacje, aby dokładniej scharakteryzować raczkującą planetę. Udało się nie tylko uzyskać spektakularny, wyraźny obraz planety, ale także jej widmo. Analizy widma wskazały, że atmosfera jest zachmurzona.

Planetarna towarzyszka PDS 70 wyrzeźbiła tzw. dysk przejściowy (ang. transition disc) — dysk protoplanetarny z olbrzymią „dziurą” w centrum. Takie wewnętrzne przerwy znane są od dziesięcioleci i spekulowano że mogą być tworzone przez oddziaływania dysk-planeta. Teraz po raz pierwszy udało się zobaczyć planetę.

„Wyniki Keppler dają nam nowe okno na złożone, ale słabo zrozumiane stadia planetarnej ewolucji” komentuje André Müller, kierownik drugiego zespołu badającego młodą planetę. „Potrzebujemy obserwacji planety w młodym dysku wokółgwiazdowym, aby naprawdę zrozumieć procesy odpowiedzialne za powstawanie planet.” Określając własności atmosferyczne i fizyczne planet, astronomowie są w stanie sprawdzić teoretyczne modele powstawania planet.

To spojrzenie na ukryte w pyle narodziny planety było możliwe tylko dzięki imponujących możliwościom technologicznym instrumentu SPHERE, który bada egzoplanety i dyski wokół pobliskich gwiazd przy pomocy techniki zwanej obrazowej wysoko kontrastowym — a to jest trudne zadanie. Nawet blokując światło od gwiazdy przy pomocy koronografu, SPHERE nadal musi używać zmyślnie zaplanowanych strategii obserwacyjnych i technik przetwarzania danych, aby odfiltrować sygnał od słabych planetarnych towarzyszek wokół młodych, jasnych gwiazd [2] na różnych długościach fali i w różnych epokach.

Thomas Henning, dyrektor Max Planck Institute for Astronomy i lider zespołów, podsumowuje naukową przygodę: „Po ponad dekadzie wielkich wysiłków związanych ze zbudowaniem nowoczesnego instrumentu, teraz SPHERE pozwala nam zbierać żniwa w postaci odkrywania niemowlęcych planet!”

Uwagi

[1] Zdjęcia dysku i planety, a także widmo planety, zostały uzyskane w ramach dwóch przeglądów: SHINE (SpHere INfrared survey for Exoplanets) oraz DISK (sphere survey for circumstellar DISK). Celem SHINE jest sfotografowanie w zakresie bliskiej podczerwieni 600 młodych, pobliskich gwiazd, korzystając dużego kontrastu i dobrej rozdzielczości kątowej SPHERE, aby odkryć i scharakteryzować nowe egzoplanety i systemy planetarne. Z kolei DISK eksploruje znane, młode systemy planetarne i ich dyski okołogwiazdowe, aby badać początkowe warunki powstawania planet oraz ewolucję architektur planetarnych.

[2] Aby wydobyć słaby sygnał planety obok jasnej gwiazd, astronomowie używają wyszukanej metody, czerpiącej korzyści z rotacji Ziemi. W tym trybie obserwacji SPHERE w sposób ciągły wykonuje zdjęcia gwiazd przez okres kilku godzin, utrzymując instrument w na tyle stabilnym stanie, jak to możliwe. W efekcie planeta wydaje się powoli obracać, zmieniając położenie na zdjęciu względem gwiezdnego halo. Przy pomocy rozbudowanych algorytmów numerycznych, pojedyncze zdjęcia są następnie łączone w taki sposób, że wszystkie części zdjęcia, które wydają się nie poruszać podczas obserwacji, jak na przykład sygnał od samej gwiazdy, są odfiltrowywane. Pozostają jedynie te, które pozornie się ruszają — dzięki czemu planeta staje się widoczna.

Więcej informacji

Wyniki badań opisano w dwóch artykułach pt. “Discovery of a planetary-mass companion within the gap of the transition disk around PDS 70” oraz “Orbital and atmospheric characterization of the planet within the gap of the PDS 70 transition disk”, które ukazały się w Astronomy & Astrophysics.

Zespół badawczy związany z pierwszą publikacją: M. Keppler (Max Planck Institute for Astronomy, Heidelberg, Niemcy), M. Benisty (Univ. Grenoble, Francja and Unidad Mixta Internacional Franco-Chilena de Astronomía, Chile),  A. Müller (Max Planck Institute for Astronomy, Heidelberg, Niemcy), Th. Henning (Max Planck Institute for Astronomy, Heidelberg, Niemcy), R. van Boekel (Max Planck Institute for Astronomy, Heidelberg, Niemcy), F. Cantalloube (Max Planck Institute for Astronomy, Heidelberg, Niemcy), C. Ginski (Leiden Observatory, Holandia), R.G. van Holstein (Leiden Observatory, Holandia), A.-L. Maire (Max Planck Institute for Astronomy, Heidelberg, Niemcy), A. Pohl (Max Planck Institute for Astronomy, Heidelberg, Niemcy), M. Samland (Max Planck Institute for Astronomy, Heidelberg, Niemcy), H. Avenhaus (Max Planck Institute for Astronomy, Heidelberg, Niemcy), J.-L. Baudino (Department of Physics, University of Oxford, Oxford, UK), A. Boccaletti (LESIA, Observatoire de Paris, Francja), J. de Boer (Leiden Observatory, Holandia), M. Bonnefoy (Univ. Grenoble, Francja), S. Desidera (INAF - Osservatorio Astronomico di Padova, Italy),  M. Langlois (Aix Marseille Univ, CNRS, LAM, Marseille, Francja and CRAL, UMR 5574, CNRS, Université de Lyon, Ecole Normale Supérieure de Lyon, Francja), C. Lazzoni (INAF - Osservatorio Astronomico di Padova, Italy), N. Pawellek (Max Planck Institute for Astronomy, Heidelberg, Niemcy), T. Stolker (Institute for Particle Physics and Astrophysics, ETH Zurich, Szwajcaria), A. Vigan (Aix Marseille Univ, CNRS, LAM, Marseille, Francja), T. Birnstiel (University Observatory, Faculty of Physics, Ludwig-Maximilians- Universität München, Niemcy), W. Brandner(Max Planck Institute for Astronomy, Heidelberg, Niemcy), G. Chauvin (Univ. Grenoble, Francja and Unidad Mixta Internacional Franco-Chilena de Astronomía, Chile), M. Feldt (Max Planck Institute for Astronomy, Heidelberg, Niemcy), M. Flock (Jet Propulsion Laboratory, California Institute of Technology, USA and Kavli Institute For Theoretical Physics, University of California, USA), J. Girard(Univ. Grenoble, Francja and ESO, Chile), R. Gratton (INAF - Osservatorio Astronomico di Padova, Italy), J. Hagelberg (Univ. Grenoble, Francja), A. Isella (Rice University, Department of Physics and Astronomy, USA), M. Janson (Max Planck Institute for Astronomy, Heidelberg, Niemcy and  Department of Astronomy, Stockholm University, Sweden), A. Juhasz (Institute of Astronomy, Cambridge, UK), J. Kemmer (Max Planck Institute for Astronomy, Heidelberg, Niemcy), Q. Kral (LESIA, Observatoire de Paris, PSL Research University, CNRS, Sorbonne Universités, UPMC, Univ. Paris 06, Univ. Paris Diderot, Sorbonne Paris Cité, Francja and Institute of Astronomy, Cambridge, UK), A.-M. Lagrange (Univ. Grenoble, Francja), R. Launhardt (Max Planck Institute for Astronomy, Heidelberg, Niemcy), G. Marleau (Institut für Astronomie und Astrophysik, Eberhard Karls Universität Tübingen, Niemcy and Max Planck Institute for Astronomy, Heidelberg, Niemcy) A. Matter (Université Côte d’Azur, OCA, CNRS, Francja), F. Ménard (Univ. Grenoble, Francja), J. Milli (ESO, Chile), P. Mollière (Leiden Observatory, Holandia), C. Mordasini (Physikalisches Institut, Universität Bern, Szwajcaria), J. Olofsson (Max Planck Institute for Astronomy, Heidelberg, Niemcy, Instituto de Física y Astronomía, Facultad de Ciencias, Universidad de Valparaíso, Chile, and Núcleo Milenio Formación Planetaria - NPF, Universidad de Valparaíso, Chile), L. Pérez (Max-Planck-Institute for Astronomy, Bonn, Niemcy and Universidad de Chile, Departamento de Astronomia, Chile), P. Pinilla (Department of Astronomy/Steward Observatory, University of Arizona, USA), C. Pinte (Univ. Grenoble, Francja, UMI-FCA, CNRS/INSU, Francja (UMI 3386), and Dept. de Astronomía, Universidad de Chile, Chile, and  Monash Centre for Astrophysics (MoCA) and School of Physics and Astronomy, Monash University, Australia), S. Quanz (Institute for Particle Physics and Astrophysics, ETH Zurich, Szwajcaria), T. Schmidt (LESIA, Observatoire de Paris, PSL Research University, CNRS, Sorbonne Universités, UPMC, Univ. Paris 06, Univ. Paris Diderot, Francja), S. Udry (Geneva Observatory, University of Geneva, Szwajcaria), Z. Wahhaj (ESO, Chile), J. Williams (Institute for Astronomy, University of Hawaii at Manoa, Honolulu, USA), A. Zurlo (Aix Marseille Univ, CNRS, LAM, Laboratoire d’Astrophysique de Marseille, Francja, Núcleo de Astronomía, Facultad de Ingeniería y Ciencias, Universidad Diego Portales, Chile, Escuela de Ingeniería Industrial, Facultad de Ingeniería y Ciencias, Universidad Diego Portales, Chile), E. Buenzli (Institute for Particle Physics and Astrophysics, ETH Zurich, Szwajcaria), M. Cudel (Univ. Grenoble, Francja), R. Galicher (LESIA, Observatoire de Paris, PSL Research University, CNRS, Sorbonne Universités, UPMC, Univ. Paris 06, Univ. Paris Diderot, Francja), M. Kasper (ESO, Niemcy), J. Lannier (Univ. Grenoble, Francja), D. Mesa (INAF - Osservatorio Astronomico di Padova, Italy and INCT, Universidad De Atacama, Copiapó, Chile), D. Mouillet (Univ. Grenoble, Francja), S. Peretti (Geneva Observatory, University of Geneva, Szwajcaria), C. Perrot (LESIA, Observatoire de Paris, PSL Research University, CNRS, Sorbonne Universités, UPMC, Univ. Paris 06, Univ. Paris Diderot, Sorbonne Paris Cité, Francja), G. Salter (Aix Marseille Univ, CNRS, LAM, Laboratoire d’Astrophysique de Marseille, Francja), E. Sissa (INAF - Osservatorio Astronomico di Padova, Italy), F. Wildi (Geneva Observatory, University of Geneva, Szwajcaria), L. Abe (Université Côte d’Azur, OCA, CNRS, Lagrange, Francja), J. Antichi (INAF - Osservatorio Astrofisico di Arcetri, Italy), J.-C. Augereau (Univ. Grenoble, Francja), P. Baudoz (LESIA, Observatoire de Paris, PSL Research University, CNRS, Sorbonne Universités, UPMC, Univ. Paris 06, Univ. Paris Diderot, Sorbonne Paris Cité, Francja), J.-L. Beuzit (Univ. Grenoble, Francja), P. Blanchard (Aix Marseille Univ, CNRS, LAM, Laboratoire d’Astrophysique de Marseille, Francja), S. S. Brems (Landessternwarte Königstuhl, Zentrum für Astronomie der Universität Heidelberg, Niemcy),  M. Carle (Aix Marseille Univ, CNRS, LAM, Laboratoire d’Astrophysique de Marseille, Francja), A. Cheetham (Geneva Observatory, University of Geneva, Szwajcaria), A. Costille (Aix Marseille Univ, CNRS, LAM, Laboratoire d’Astrophysique de Marseille, Francja), A. Delboulbé (Univ. Grenoble, Francja), C. Dominik (Anton Pannekoek Institute for Astronomy, Holandia), P. Feautrier (Univ. Grenoble, Francja), L. Gluck (Univ. Grenoble, Francja), D. Gisler (Institute for Particle Physics and Astrophysics, ETH Zurich, Szwajcaria), Y. Magnard (Univ. Grenoble, Francja), D. Maurel (Univ. Grenoble, Francja), M. Meyer (Institute for Particle Physics and Astrophysics, ETH Zurich, Szwajcaria), T. Moulin (Univ. Grenoble, Francja), T. Buey (LESIA, Observatoire de Paris, PSL Research University, CNRS, Sorbonne Universités, UPMC, Univ. Paris 06, Univ. Paris Diderot, Francja), A. Baruffolo (INAF - Osservatorio Astronomico di Padova, Italy), A. Bazzon (Institute for Particle Physics and Astrophysics, ETH Zurich, Szwajcaria), V. De Caprio (INAF - Osservatorio Astronomico di Capodimonte, Italy), M. Carbillet (Université Côte d’Azur, OCA, CNRS, Lagrange, Francja), E. Cascone (INAF - Osservatorio Astronomico di Capodimonte, Italy), R. Claudi (INAF - Osservatorio Astronomico di Padova, Italy), K. Dohlen (Aix Marseille Univ, CNRS, LAM, Laboratoire d’Astrophysique de Marseille, Francja), D. Fantinel (INAF - Osservatorio Astronomico di Padova, Italy), T. Fusco (ONERA (Office National d’Etudes et de Recherches Aérospatiales), Francja), E. Giro (INAF - Osservatorio Astronomico di Padova, Italy), C. Gry (Aix Marseille Univ, CNRS, LAM, Laboratoire d’Astrophysique de Marseille, Francja), N. Hubin (ESO, Niemcy), E. Hugot (Aix Marseille Univ, CNRS, LAM, Laboratoire d’Astrophysique de Marseille, Francja), M. Jaquet (Aix Marseille Univ, CNRS, LAM, Laboratoire d’Astrophysique de Marseille, Francja), D. Le Mignant (Aix Marseille Univ, CNRS, LAM, Laboratoire d’Astrophysique de Marseille, Francja), M. Llored (Aix Marseille Univ, CNRS, LAM, Laboratoire d’Astrophysique de Marseille, Francja), O. Möller-Nilsson (Max Planck Institute for Astronomy, Heidelberg, Niemcy), F. Madec (Aix Marseille Univ, CNRS, LAM, Laboratoire d’Astrophysique de Marseille, Francja), P. Martinez (Université Côte d’Azur, OCA, CNRS, Lagrange, Francja), L. Mugnier (ONERA (Office National d’Etudes et de Recherches Aérospatiales), Francja), A. Origné (Aix Marseille Univ, CNRS, LAM, Laboratoire d’Astrophysique de Marseille, Francja), P. Puget (Univ. Grenoble, Francja), D. Perret (LESIA, Observatoire de Paris, PSL Research University, CNRS, Sorbonne Universités, UPMC, Univ. Paris 06, Univ. Paris Diderot, Francja), J. Pragt (NOVA Optical Infrared Instrumentation Group, Dwingeloo, Holandia), F. Rigal (Anton Pannekoek Institute for Astronomy, Holandia), R. Roelfsema (NOVA Optical Infrared Instrumentation Group, Dwingeloo, Holandia), A. Pavlov (Max Planck Institute for Astronomy, Heidelberg, Niemcy), C. Petit (ONERA (Office National d’Etudes et de Recherches Aérospatiales), Francja), G. Rousset (LESIA, Observatoire de Paris, PSL Research University, CNRS, Sorbonne Universités, UPMC, Univ. Paris 06, Univ. Paris Diderot, Francja), J. Ramos (Max Planck Institute for Astronomy, Heidelberg, Niemcy), P. Rabou (Univ. Grenoble, Francja), S. Rochat (Univ. Grenoble, Francja), A. Roux (Univ. Grenoble, Francja), B. Salasnich (INAF - Osservatorio Astronomico di Padova, Italy),C. Soenke (ESO, Niemcy), E. Stadler (Univ. Grenoble, Francja), J.-F. Sauvage (ONERA (Office National d’Etudes et de Recherches Aérospatiales), Francja), M. Suarez ( INAF - Osservatorio Astrofisico di Arcetri, Italy), A. Sevin (LESIA, Observatoire de Paris, PSL Research University, CNRS, Sorbonne Universités, UPMC, Univ. Paris 06, Univ. Paris Diderot, Francja), M. Turatto (INAF - Osservatorio Astronomico di Padova, Italy), L. Weber (Geneva Observatory, University of Geneva, Szwajcaria).

Zespół badawczy związany z druga publikacją: A. Müller (Max Planck Institute for Astronomy, Heidelberg, Niemcy), M. Keppler (Max Planck Institute for Astronomy, Heidelberg, Niemcy), Th. Henning (Max Planck Institute for Astronomy, Heidelberg, Niemcy), M. Samland (Max Planck Institute for Astronomy, Heidelberg, Niemcy), G. Chauvin (Univ. Grenoble Alpes, Francja and Unidad Mixta Internacional Franco-Chilena de Astronomía, CNRS/INSU Universidad de Chile, Chile), H. Beust (Univ. Grenoble Alpes, Francja), A.-L. Maire (Max Planck Institute for Astronomy, Heidelberg, Niemcy), K. Molaverdikhani (Max Planck Institute for Astronomy, Heidelberg, Niemcy), R. van Boekel (Max Planck Institute for Astronomy, Heidelberg, Niemcy),  M. Benisty (Univ. Grenoble Alpes, Francja and Unidad Mixta Internacional Franco-Chilena de Astronomía, CNRS/INSU Universidad de Chile, Chile), A. Boccaletti (LESIA, Observatoire de Paris, PSL Research University, CNRS, Sorbonne Universités, UPMC, Univ. Paris 06, Univ. Paris Diderot, Francja), M. Bonnefoy (Univ. Grenoble Alpes, Francja), F. Cantalloube (Max Planck Institute for Astronomy, Heidelberg, Niemcy), B. Charnay (LESIA, Observatoire de Paris, PSL Research University, CNRS, Sorbonne Universités, UPMC, Univ. Paris 06, Univ. Paris Diderot, Francja), J.-L. Baudino (Department of Physics, University of Oxford, UK), M. Gennaro (Space Telescope Science Institute, USA), Z. C. Long (Space Telescope Science Institute, USA), A. Cheetham (Geneva Observatory, University of Geneva, Szwajcaria), S. Desidera (INAF - Osservatorio Astronomico di Padova, Italy), M. Feldt (Max Planck Institute for Astronomy, Heidelberg, Niemcy), T. Fusco (DOTA, ONERA, Université Paris Saclay, and Aix Marseille Université, CNRS, LAM Marseille, Francja), J. Girard (Univ. Grenoble Alpes, Francja and Space Telescope Science Institute, USA), R. Gratton (INAF - Osservatorio Astronomico di Padova, Italy), J. Hagelberg (Institute for Particle Physics and Astrophysics, ETH Zurich, Szwajcaria), M. Janson (Max Planck Institute for Astronomy, Heidelberg, Niemcy and Department of Astronomy, Stockholm University, Sweden),  A.-M. Lagrange (Univ. Grenoble Alpes, Francja), M. Langlois (Aix Marseille Univ, CNRS, LAM, Marseille, Francja and CRAL, UMR 5574, CNRS, Université de Lyon, Ecole Normale Supérieure de Lyon, Francja), C. Lazzoni (INAF - Osservatorio Astronomico di Padova, Italy), R. Ligi (INAF-Osservatorio Astronomico di Brera, Italy), F. Ménard (Univ. Grenoble Alpes, Francja), D. Mesa (INAF - Osservatorio Astronomico di Padova, Italy and INCT, Universidad De Atacama, Copiapó, Atacama, Chile), M. Meyer (Institute for Particle Physics and Astrophysics, ETH Zurich, Szwajcaria and Department of Astronomy, University of Michigan, USA), P. Mollière (Leiden Observatory, Leiden University, Holandia), C. Mordasini (Physikalisches Institut, Universität Bern, Szwajcaria), T. Moulin (Univ. Grenoble Alpes, Francja), A. Pavlov (Max Planck Institute for Astronomy, Heidelberg, Niemcy), N. Pawellek (Max Planck Institute for Astronomy, Heidelberg, Niemcy and Konkoly Observatory, Research Centre for Astronomy and Earth Sciences, Hungarian Academy of Sciences, Hungary), S. Quanz (Institute for Particle Physics and Astrophysics, ETH Zurich, Szwajcaria), J. Ramos (Max Planck Institute for Astronomy, Heidelberg, Niemcy), D. Rouan (LESIA, Observatoire de Paris, PSL Research University, CNRS, Sorbonne Universités, UPMC, Univ. Paris 06, Univ. Paris Diderot, Francja), E. Sissa (INAF - Osservatorio Astronomico di Padova, Italy),  E. Stadler (Univ. Grenoble Alpes, Francja), A. Vigan (Aix Marseille Univ, CNRS, LAM, Laboratoire d’Astrophysique de Marseille, Francja), Z. Wahhaj (ESO, Chile), L. Weber (Geneva Observatory, University of Geneva, Szwajcaria), A. Zurlo (Núcleo de Astronomía, Facultad de Ingeniería y Ciencias, Universidad Diego Portales, Chile, Escuela de Ingeniería Industrial, Facultad de Ingeniería y Ciencias, Universidad Diego Portales, Chile).

ESO jest wiodącą międzyrządową organizacją astronomiczną w Europie i najbardziej produktywnym obserwatorium astronomicznym na świecie. Ma 15 krajów członkowskich: Austria, Belgia, Czechy, Dania, Finlandia, Francja, Hiszpania, Holandia, Niemcy, Polska, Portugalia, Szwajcaria, Szwecja, Wielka Brytania oraz Włochy, dodatkowo Chile jest kraje gospodarzem, a Australia strategicznym partnerem. ESO prowadzi ambitne programy dotyczące projektowania, konstrukcji i użytkowania silnych naziemnych instrumentów obserwacyjnych, pozwalając astronomom na dokonywanie znaczących odkryć naukowych. ESO odgrywa wiodącą rolę w promowaniu i organizowaniu współpracy w badaniach astronomicznych. ESO zarządza trzema unikalnymi, światowej klasy obserwatoriami w Chile: La Silla, Paranal i Chajnantor. W Paranal ESO posiada teleskop VLT (Very Large Telescope - Bardzo Duży Teleskop), najbardziej zaawansowane na świecie astronomiczne obserwatorium w świetle widzialnym oraz dwa teleskopy do przeglądów. VISTA pracuje w podczerwieni i jest największym na świecie instrumentem do przeglądów nieba, natomiast VLT Survey Telescope to największy teleskop dedykowany przeglądom nieba wyłącznie w zakresie widzialnym. ESO jest głównym partnerem ALMA, największego istniejącego projektu astronomicznego. Z kolei na Cerro Armazones, niedaleko Paranal, ESO buduje 39-metrowy teleskop ELT (Extremely Large Telescope - Ekstremalnie Wielki Teleskop), który stanie się „największym okiem świata na niebo”.

Linki

• Publikacje naukowe:
  • Keppler et al.
  • Müller et al.
• Zdjęcia VLT

Kontakt

Miriam Keppler
Max Planck Institute for Astronomy
Heidelberg, Germany
Tel.: +49 6221 528 203
E-mail: keppler@mpia.de

André Müller
Max Planck Institute for Astronomy
Heidelberg, Germany
Tel.: +49 6221 528 227
E-mail: amueller@mpia.de

Thomas Henning
Max Planck Institute for Astronomy
Heidelberg, Germany
Tel.: +49 6221 528 200
E-mail: henning@mpia.de

Mariya Lyubenova
ESO Outreach Astronomer
Garching bei München, Germany
Tel.: +49 89 3200 6188
E-mail: mlyubeno@eso.org

Krzysztof Czart (Kontakt dla mediów Polska)
Sieć Popularyzacji Nauki ESO oraz Urania - Postępy Astronomii
Toruń, Polska
Tel.: +48 513 733 282
E-mail: eson-poland@eso.org

Śledź ESO w mediach społecznościowych