Komunikat prasowy

Odlano zwierciadło wtórne dla ELT

Największe wyprodukowane zwierciadło wypukłe

22 maja 2017

Odlewanie wtórnego lustra dla Ekstremalnie Wielkiego Teleskopu (ELT) zostało ukończone w firmie SCHOTT w Mainz w Niemczech. Po ostatecznym ukończeniu zwierciadło będzie mieć 4,2 metra i będzie ważyć 3,5 tony. Będzie największym lustrem wtórnym spośród zamontowanych na teleskopach, a także największym zwierciadłem wypukłym kiedykolwiek wyprodukowanym.

Należący do ESO, 39 metrowy Ekstremalnie Wielki Teleskop (ELT) będzie po uzyskaniu pierwszego światła w 2024 roku największym teleskopem tego rodzaju na świecie. Zrealizowano właśnie kolejny ważny etap jego budowy: odlanie zwierciadła wtórnego (M2), które jest większe niż zwierciadła główne wielu teleskopów pracujących obecnie w ośrodkach naukowych.

Zwierciadło zostało odlane z bloku materiału – w tym przypadku szklanej ceramiki Zerodur® [1] — a następnie zostanie utwardzone i wyszlifowane, aby uzyskać ostateczny kształt lustra. W styczniu 2017 r. ESO przyznało firmie SCHOTT kontrakt na wyprodukowanie zwierciadła M2 (eso1704). ESO od dawna udanie współpracuje z tą firmą, która wyprodukowała także zwierciadła główne dla 8,2-metrowych teleskopów VLT w Obserwatorium Paranal (ann12015). Producent wyjątkowych elementów astronomicznych o bardzo wysokim standardzie, SCHOTT, dostarczył już wcześniej półfabrykaty dla cienkich odkształcalnych zwierciadeł, które będą tworzyć lustro czwartego rzędu (M4) w ELT (ann15055) oraz dostarczy je także dla lustra trzeciego rzędu (M3).

Zwierciadło wtórne przejdzie teraz przez kolejne lata powolny proces ochładzania, skrawania i obróbki cieplnej. Następnie będzie gotowe do precyzyjnego nadania mu odpowiedniego kształtu i wyszlifowania. Przeprowadzi to francuska firma Safran Reosc, włącznie z dodatkowymi testami (ann16045). Zwierciadło będzie miało nadany kształt i zostanie wyszlifowane z dokładnością do 15 nanometrów (15 milionowych części milimetra) na całej powierzchni optycznej.

Po ukończeniu i zainstalowaniu, zwierciadło M2 będzie wisieć do góry nogami nad gigantycznym zwierciadłem głównym teleskopu i będzie tworzyć drugi element w nowatorskim pięciozwierciadlanym systemie optycznym. Lustro jest silnie zakrzywione i asferyczne, co jest głównym wyzwaniem przy jego produkcji i testowaniu.

Uwagi

[1] Zerodur®, stworzony oryginalnie dla teleskopów astronomicznych pod koniec lat 60. ubiegłego wieku, prawie nie ma rozszerzalności termicznej, nawet poddany dużym fluktuacjom temperatury, jest odporny chemicznie i można go szlifować z dużą precyzją. Wiele teleskopów ze zwierciadłami Zerodur® działa stabilnie od dziesięcioleci, w tym należący do ESO Bardzo Duży Teleskop (VLT) w Chile.

Linki

• Witryna firmy SCHOTT
• Safran Reosc
• Witryna teleskopu ELT

Kontakt

Marc Cayrel
ESO
Garching bei München, Germany
Tel.: +49 89 3200 6685
E-mail: mcayrel@eso.org

Richard Hook
ESO Public Information Officer
Garching bei München, Germany
Tel.: +49 89 3200 6655
Tel. kom.: +49 151 1537 3591
E-mail: rhook@eso.org

Krzysztof Czart (Kontakt dla mediów Polska)
Sieć Popularyzacji Nauki ESO oraz Urania - Postępy Astronomii
Toruń, Polska
Tel.: +48 513 733 282
E-mail: eson-poland@eso.org

Śledź ESO w mediach społecznościowych

Jest to tłumaczenie Komunikatu prasowego ESO eso1715