Komunikat prasowy

Jowisz czeka na przybycie Juno

Na kilka dni przed przybyciem sondy Juno zaprezentowano spektakularne zdjęcia Jowisza z VLT

27 czerwca 2016

W ramach przygotowań na zbliżające się przybycie należącej do NASA sondy Juno, astronomowie użyli należącego do ESO teleskopu VLT do uzyskania nowych spektakularnych zdjęć Jowisza w podczerwieni. Jest to element kampanii uzyskania wysokiej rozdzielczości map tej olbrzymiej planety. Obserwacje są wstępem do badań, które będzie prowadzić Juno w nadchodzących miesiącach, pomagając astronomom lepiej zrozumieć gazowego olbrzyma przed spotkaniem z sondą Juno.

Zespół, którym kieruje Leigh Fletcher z University of Leicester w Wielkiej Brytanii, zaprezentował nowe zdjęcia Jowisza. Nastąpiło to podczas National Astronomy Meeting brytyjskiego Królewskiego Towarzystwa Astronomicznego, odbywającego się w Nottingham. Zdjęcia uzyskano za pomocą instrumentu VISIR pracującego na należącym do ESO teleskopie VLT. Są one częścią wysiłków skupionych na polepszeniu zrozumienia atmosfery Jowisza przed przybyciem w lipcu tego roku należącej do NASA sondy kosmicznej Juno [1].

W kampanię zaangażowanych jest kilka teleskopów pracujących na Hawajach i w Chile, a także miłośnicy astronomii na całym świecie. Mapy nie tylko dają wgląd w widok planety, ale także ukazują w jaki sposób atmosfera Jowisza przemieszcza się i zmienia w trakcie miesięcy poprzedzających przybycie Juno.

Sonda Juno została wystrzelona w 2011 roku i przebyła prawie 3 miliardy kilometrów, aby dotrzeć do systemu Jowisza. Sonda może zbierać dane bez efektów ograniczających teleskopy naziemne, mając więc to na uwadze, zaskakujące może wydawać się, że naziemna kampania jest uważana za tak istotną.

Leigh Fletcher w następujący sposób opisuje znaczenie badań dla przygotowań do przybycia Juno: "Mapy te pomogą ustalić zakres tego, czego świadkiem będzie Juno w nadchodzących miesiącach. Obserwacje na różnych długościach fali pozwalają nam połączyć razem trójwymiarowy obraz tego, w jaki sposób energia i materia są transportowane w górę poprzez atmosferę."

Uzyskanie ostrych obrazów z Ziemi poprzez nieustannie przemieszczającą się atmosferę jest jednym z największych wyzwań, z którymi muszą się mierzyć teleskopy naziemne. Wgląd na turbulentną atmosferę Jowisza, pofalowaną chłodniejszymi chmurami gazu, był możliwy dzięki technice znanej jako "lucky imaging". Za pomocą instrumentu VISIR wykonano sekwencję bardzo krótkich ekspozycji, uzyskując tysiące pojedynczych klatek. Wybierane są szczęśliwe klatki, na których obraz jest najmniej zaburzony przez turbulencje ziemskiej atmosfery, a pozostałe odrzuca się. Wybrane klatki są następnie wyrównywane i łączone, aby uzyskać końcowy obraz świetnej jakości, taki jak zaprezentowany tutaj.

Glenn Orton, kierujący kampanią naziemną wspierającą misję Juno, wyjaśnia dlaczego obserwacje przygotowawcze z Ziemi są tak cenne: "Połączone wysiłki międzynarodowego zespołu astronomów zawodowych i miłośników astronomii dostarczyły nam niesamowicie bogatego zbioru danych w okresie ostatnich ośmiu miesięcy. Razem z nowymi wynikami z Juno, zestaw danych z VISIR pozwoli badaczom na scharakteryzowanie globalnej struktury termicznej Jowisza, pokrywy chmur i rozmieszczenia pierwiastków gazowych."

Aby misja Juno mogła ukazać potężnego Jowisza i przynieść nowe, mocno oczekiwane wyniki, drogę do tego utorowały wysiłki wykonane tutaj na Ziemi.

Uwagi

[1] Sonda Juno otrzymała nazwę od imienia mitologicznej żony boga Jowisza. Podobnie jak swój planetarny odpowiednik, Jowisz był skryty w chmurach, aby ukryć swoje oblicze i jedynie Juno była w stanie spojrzeć przez nie, aby dostrzec jego prawdziwą naturę.

Więcej informacji

ESO jest wiodącą międzyrządową organizacją astronomiczną w Europie i najbardziej produktywnym obserwatorium astronomicznym na świecie. Wspiera je 16 krajów: Austria, Belgia, Brazylia, Czechy, Dania, Finlandia, Francja, Hiszpania, Holandia, Niemcy, Polska, Portugalia, Szwajcaria, Szwecja, Wielka Brytania oraz Włochy. ESO prowadzi ambitne programy dotyczące projektowania, konstrukcji i użytkowania silnych naziemnych instrumentów obserwacyjnych, pozwalając astronomom na dokonywanie znaczących odkryć naukowych. ESO odgrywa wiodącą rolę w promowaniu i organizowaniu współpracy w badaniach astronomicznych. ESO zarządza trzema unikalnymi, światowej klasy obserwatoriami w Chile: La Silla, Paranal i Chajnantor. W Paranal ESO posiada teleskop VLT (Very Large Telescope - Bardzo Duży Teleskop), najbardziej zaawansowane na świecie astronomiczne obserwatorium w świetle widzialnym oraz dwa teleskopy do przeglądów. VISTA pracuje w podczerwieni i jest największym na świecie instrumentem do przeglądów nieba, natomiast VLT Survey Telescope to największy teleskop dedykowany przeglądom nieba wyłącznie w zakresie widzialnym. ESO jest głównym partnerem ALMA, największego istniejącego projektu astronomicznego. Z kolei na Cerro Armazones, niedaleko Paranal, ESO buduje 39-metrowy teleskop E-ELT (European Extremely Large Telescope - Ekstremalnie Wielki Teleskop Europejski), który stanie się “największym okiem świata na niebo”.

Linki

• Informacje o misji Juno na stronach NASA
• Szczegóły skoordynowanej kampanii obserwacyjnej
• Zdjęcia VLT

Kontakt

Leigh Fletcher
University of Leicester
United Kingdom
Tel.: +44 116 252 3585
E-mail: leigh.fletcher@leicester.ac.uk

Richard Hook
ESO Public Information Officer
Garching bei München, Germany
Tel.: +49 89 3200 6655
Tel. kom.: +49 151 1537 3591
E-mail: rhook@eso.org

Robert Massey
Deputy Executive Director, Royal Astronomical Society
United Kingdom
Tel.: +44 (0)20 7292 3979
E-mail: rm@ras.org.uk

Anita Heward
Royal Astronomical Society
Tel. kom.: +44 (0)7756 034 243
E-mail: anitaheward@btinternet.com

Krzysztof Czart (Kontakt dla mediów Polska)
Sieć Popularyzacji Nauki ESO oraz Urania - Postępy Astronomii
Toruń, Polska
Tel.: +48 513 733 282
E-mail: eson-poland@eso.org

Śledź ESO w mediach społecznościowych

Jest to tłumaczenie Komunikatu prasowego ESO eso1623