Komunikat prasowy

Spiralna piękność z gasnącą supernową

20 marca 2013

Około 35 milionów lat świetlnych od Ziemi, w gwiazdozbiorze Erydanu, znajduje się spiralna galaktyka NGC 1637. W 1999 roku spokojny widok tej galaktyki został wstrząśnięty przez pojawienie się bardzo jasnej galaktyki. Astronomowie badający pozostałości po tej eksplozji za pomocą należącego do ESO Bardzo Dużego Teleskopu w Obserwatorium Paranal w Chile dostarczyli nam fantastycznego widoku tej względnie bliskiej galaktyki.

Supernowe należą do najbardziej gwałtownych zjawisk w przyrodzie. Stanowią oślepiającą śmierć gwiazd i mogą przyćmić połączone światło miliardów gwiazd swojej macierzystej galaktyki.

W 1999 roku Obserwatorium Licka w Kalifornii poinformowało o odkryciu nowej supernowej w galaktyce spiralnej NGC 1637. Została dostrzeżona za pomocą teleskopu zbudowanego specjalnie do poszukiwania tych rzadkich, ale ważnych obiektów kosmicznych [1]. Poproszono o dalsze obserwacje, aby odkrycie mogło zostać potwierdzone i przeanalizowane dokładniej. Supernowa była szeroko obserwowana i otrzymała nazwę SN 1999em. Po tej spektakularnej eksplozji w 1999 roku, jasność supernowej była dokładnie śledzona przez naukowców, wykazując względnie mały spadek w ciągu lat.

Gwiazda, która stała  się SN 1999em była bardzo masywna – miała ponad osiem razy większą masę niż Słońce – przed swoją śmiercią. Na koniec swojego życia jej jądro zapadło się, co spowodowało katastrofalną eksplozję [2].

Podczas dalszych obserwacji SN 1999em astronomie wykonali wiele zdjęć obiektu za pomocą VLT, które zostały połączone, aby uzyskać bardzo wyraźne zdjęcie galaktyki NGC 1637. Spiralna struktura widoczna na zdjęciu jako bardzo wyraźny wzór niebieskawych szlaków młodych gwiazd, świecących obłoków gazu i przesłaniających pasów pyłu.

Mimo, że na pierwszy rzut oka NGC 1637 wydaje się być dość symetrycznym obiektem, to posiada kilka interesujących cech. Astronomowie klasyfikują ją jako „koślawą” galaktykę spiralną: stosunkowo luźno nawinięte ramię spiralne na lewo i w górę od jądra rozciąga się znacznie dalej niż bardziej zwarte i krótsze ramię w prawej, dolnej części, które wydaje się dramatycznie ucięte w połowie swojej długości.

W pozostałych miejscach na zdjęciu widok jest usiany znacznie bliższymi gwiazdami i bardziej odległymi galaktykami, które widoczne na niebie są w tym samym kierunku.

Uwagi

[1] Supernowa została odkryta przez Katzman Automatic Imaging Telescope, w Lick Observatory na górze Mount Hamilton w Kalifornii.

[2] SN1999em jest supernową, w której zapadło się jądro, sklasyfikowaną bardziej precyzyjnie jako typ IIp. Litera „p” odpowiada słowu plateau (w tłumaczeniu: płaskowyż), co oznacza, że supernowe tego typu pozostają jasne przez względnie długi okres czasu po maksimum blasku.

Więcej informacji

ESO jest wiodącą międzyrządową organizacją astronomiczną w Europie i najbardziej produktywnym obserwatorium astronomicznym na świecie. Jest wspierane przez 15 krajów: Austria, Belgia, Brazylia, Czechy, Dania, Finlandia, Francja, Hiszpania, Holandia, Niemcy, Portugalia, Szwajcaria, Szwecja, Wielka Brytania oraz Włochy. ESO prowadzi ambitne programy dotyczące projektowania, konstrukcji i użytkowania silnych naziemnych instrumentów obserwacyjnych, pozwalając astronomom na dokonywanie znaczących odkryć naukowych. ESO odgrywa wiodącą rolę w promowaniu i organizowaniu współpracy w badaniach astronomicznych. ESO zarządza trzema unikalnymi, światowej klasy obserwatoriami w Chile: La Silla, Paranal i Chajnantor. W Paranal ESO posiada Bardzo Duży Teleskop (Very Large Telescope), najbardziej zaawansowane na świecie astronomiczne obserwatorium w świetle widzialnym oraz dwa teleskopy do przeglądów. VISTA pracuje w podczerwieni i jest największym na świecie instrumentem do przeglądów nieba, natomiast VLT Survey Telescope to największy teleskop dedykowany przeglądom nieba wyłącznie w zakresie widzialnym. ESO jest europejskim partnerem dla rewolucyjnego teleskopu ALMA, największego istniejącego projektu astronomicznego. ESO planuje obecnie 39-metrowy Ogromnie Wielki Teleskop Europejski (European Extremely Large optical/near-infrared Telescope - E-ELT), który stanie się “największym okiem świata na niebo”.

Linki

• Instrument FORS
• Zdjęcia VLT

Kontakt

Richard Hook
ESO, La Silla, Paranal, E-ELT & Survey Telescopes Press Officer
Garching bei München, Germany
Tel.: +49 89 3200 6655
Tel. kom.: +49 151 1537 3591
E-mail: rhook@eso.org

Krzysztof Czart (Kontakt dla mediów Polska)
Sieć Popularyzacji Nauki ESO oraz Urania - Postępy Astronomii
Toruń, Polska
Tel.: +48 513 733 282
E-mail: eson-poland@eso.org

Śledź ESO w mediach społecznościowych

Jest to tłumaczenie Komunikatu prasowego ESO eso1315