Komunikat prasowy

Młode gwiazdy, widoczne jedna obok drugiej w świetle reflektorów

7 września 2011

Teleskop Nowej Technologii (NTT - New Technology Telescope) uzyskał piękne zdjęcie gromady otwartej NGC 2100. Ja jasna gromada gwiazd ma około 15 milionów lat i znajduje się w Wielkim Obłoku Magellana, pobliskiej galaktyce satelitarnej Drogi Mlecznej. Gromadę otacza świecący gaz z niedalekiej Mgławicy Tarantula.

Obserwatorzy często nie zauważają NGC z powodu jej bliskości w stosunku do imponującej Mgławicy Tarantula (eso0650) oraz gromady gwiazd RMC 136 (eso1030). Nawet świecący gaz Mgławicy Tarantula próbuje być na pierwszym planie na prezentowanym zdjęciu – jasne kolory są obrzeżami mgławicy. Zdjęcie zostało utworzone z ekspozycji poprzez kilka różnobarwnych filtrów, przy użyciu instrumentu EMMI [1], pracującego na Teleskopie Nowej Technologii (NTT) w Obserwatorium ESO La Silla w Chile. Gwiazdy pokazano w ich naturalnych kolorach, natomiast światło od świecącego, zjonizowanego wodoru (tutaj w barwie czerwonej) i tlenu (barwa niebieska) zostało skorygowane.

Kolory, które widoczne są w mgławicach, zależą od temperatury gwiazd je rozświetlających. Młode, gorące gwiazdy w Mgławicy Tarantula, znajdujące się w gromadzie RMC 136, położone są powyżej i na prawo od zdjęcia. Są na tyle silne, że powodują świecenie tlenu [2] widoczne na obrazku jako niebieska mgiełka. Poniżej NGC 2100 znajduje się czerwona poświata, która wskazuje, że albo mamy do czynienia z granicą oddziaływania gorących gwiazd z RMC 136, albo dominującą siłą w tym rejonie są chłodniejsze i starsze gwiazdy, które są w stanie wzbudzić tylko wodór. Gwiazdy tworzące NGC 2100 są starsze i mniej energetyczne, z tego powodu brak mgiełki powiązanej z nimi.     

Gromady gwiazd to zgrupowania składające się z gwiazd, które uformowały się w tym samym czasie z jednego obłoku gazu i pyłu. Gwiazdy o największej masie mają tendencję do formowania się w centrach gromad, a mniej masywne dominują w zewnętrznych obszarach. Fakt ten, razem z większą liczbą gwiazd skoncentrowanych w centrum, czyni środek gromady jaśniejszym niż obszary zewnętrzne.

NGC 2100 jest gromadą otwartą, co oznacza, że jej gwiazdy są względnie mało związane grawitacyjnie. Tego typu gromady mają czas życia mierzony w dziesiątkach lub setkach milionów lat, gdyż rozpraszają się na skutek oddziaływań grawitacyjnych z innymi obiektami. Gromady kuliste, które dla niewytrenowanego oka wyglądają podobnie, zawierają dużo więcej starszych gwiazd i są znacznie bardziej związane, przez co istnieją dużo dłużej. Wiele gromad kulistych jest prawie ta starych jak sam Wszechświat.  Więc o ile NGC 2100 może być starsza niż jej sąsiadki z Wielkiego Obłoku Magellana, ciągle jest młodzieniaszkiem w Standarach gromad gwiazdowych.

Dane dla niniejszego zdjęcia niedocenionej młodej gromady zostały wyłuskane przepastnych archiwów ESO przez Davida Roma, uczestnika konkursu astrofotograficznego Ukryte Skarby, przeprowadzonego przez ESO w 2010 roku. [3].

Uwagi

[1] EMMI to skrót od ESO Multi Mode Instrument. Jest to zarówno kamera do wykonywania zdjęć, jak i spektrograf.

[2] Większość tlenowej poświaty pochodzi od atomów tleny, które utraciły dwa elektrony. Ta silan emisja jest powszechna w mgławicach, ale byłą zagadkowa dla wczesnych astronomów spektroskopistów i początkowo myślano, że pochodzi od nowego pierwiastka nazywanego Nebulium.

[3] Konkurs Ukryte Skarby ESO 2010 dał miłośnikom astronomii szansę na przeszukanie olbrzymich archiwów ESO z danymi astronomicznymi, w nadziei odnalezienia dobrze ukrytych diamentów, które wymagają oszlifowania przez uczestników. Więcej na temat konkursu: http://www.eso.org/public/events/hiddentreasures/.

Więcej informacji

ESO, Europejskie Obserwatorium Południowe, jest wiodącą międzyrządową organizacją astronomiczną w Europie i najbardziej produktywnym obserwatorium astronomicznym na świecie. Jest wspierane przez 15 krajów: Austria, Belgia, Brazylia, Czechy, Dania, Finlandia, Francja, Hiszpania, Holandia, Niemcy, Portugalia, Szwajcaria, Szwecja, Wielka Brytania oraz Włochy. ESO prowadzi ambitne programy dotyczące projektowania, konstrukcji i użytkowania silnych naziemnych instrumentów obserwacyjnych, pozwalając astronomom na dokonywanie znaczących odkryć naukowych. ESO odgrywa wiodącą rolę w promowaniu i organizowaniu współpracy w badaniach astronomicznych. ESO zarządza trzema unikalnymi, światowej klasy obserwatoriami w Chile: La Silla, Paranal i Chajnantor. W Paranal ESO posiada Bardzo Duży Teleskop (Very Large Telescope), najbardziej zaawansowane na świecie astronomiczne obserwatorium w świetle widzialnym oraz dwa teleskopy do przeglądów. VISTA pracuje w podczerwieni i jest największym na świecie instrumentem do przeglądów nieba, natomiast VLT Survey Telescope to największy teleskop dedykowany przeglądom nieba wyłącznie w zakresie widzialnym. ESO jest europejskim partnerem dla rewolucyjnego teleskopu ALMA, największego istniejącego projektu astronomicznego. ESO planuje obecnie 40-metrowej klasy Ekstremalnie Wielki Teleskop Europejski (European Extremely Large optical/near-infrared Telescope - E-ELT), który stanie się “największym okiem świata na niebo”.

Linki

• Zdjęcia NTT i Obserwatorium La Silla
• Zdjęcie konkursowe, które opracował David Roma

Kontakt

Richard Hook
ESO, La Silla, Paranal, E-ELT and Survey Telescopes Public Information Officer
Garching bei München, Germany
Tel.: +49 89 3200 6655
Tel. kom.: +49 151 1537 3591
E-mail: rhook@eso.org

Krzysztof Czart (Kontakt dla mediów Polska)
Sieć Popularyzacji Nauki ESO oraz Urania - Postępy Astronomii
Toruń, Polska
Tel.: +48 513 733 282
E-mail: eson-poland@eso.org

Śledź ESO w mediach społecznościowych

Jest to tłumaczenie Komunikatu prasowego ESO eso1133