Komunikat prasowy

Dwa zdjęcia koślawej galaktyki

4 maja 2011

Galaktyka NGC 2442, zwana też Meathook Galaxy (Galaktyka Hak), ma bardzo zaburzony kształt. Jedno z ramion spiralnych jest ciasno nawinięte na siebie i niedawno wybuchła w nim supernowa, natomiast drugie rozciąga się daleko od jądra i jest usiane punktami niedawnych procesów gwiazdotwórczych. 2,2-metrowy teleskop MPG/ESO oraz Kosmiczny Teleskop Hubble’a operowany przez NASA/ESA uzyskały dwa różne zdjęcia tej asymetrycznej galaktyki spiralnej.

Galaktyka NGC 2442 widoczna w południowej konstelacji Ryby Latającej, jest łatwo rozpoznawalna z powodu swoich asymetrycznych ramion spiralnych. Koślawy widok galaktyki jest prawdopodobnie skutkiem grawitacyjnych oddziaływań z inną galaktyką w którymś momencie historii NGC 2442 – ale jak dotąd astronomowie nie byli w stanie zidentyfikować winowajczyni.

Szeroka panorama uzyskana za pomocą instrumentu Wide Field Imager, pracującego na 2,2-metrowym teleskopie MPG/ESO w La Silla w Chile, bardzo wyraźnie pokazuje kształt podwójnego haka, któremu galaktyka zawdzięcza swoje przezwisko. Na zdjęciu widać też kilka innych galaktyk, zarówno bliskich w stosunku do NGC 2442, jak i znacznie bardziej odległych, które tworzą bogate tło. Mimo, że działający na powierzchni Ziemi Wide Field Imager nie jest w stanie dorównać rozdzielczości obrazów z Kosmicznego Teleskopu Hubble’a, może za to pokryć znacznie większy obszar nieba podczas pojedynczej ekspozycji. Oba narzędzia dostarczają astronomom uzupełniających się informacji.

Zbliżenie z Kosmicznego Teleskopu Hubble’a (eso1115b), operowanego przez NASA/ESA, skupia się na jądrze galaktyki i na bardziej zwartym z dwóch ramion spiralnych. W 1999 roku w tym ramieniu masywna gwiazda eksplodowała na koniec swojego życia jako supernowa. Porównując starsze naziemne obserwacje, poprzednie zdjęcia z Hubble’a wykonane w 2001 roku oraz zaprezentowaną fotografię z końca 2006 roku, astronomowie mogli dokładnie zbadać co zdarzyło się w chwili śmierci gwiazdy. W momencie wykonania pokazanego zdjęcia supernowa już osłabła i nie widać jej na obrazku.

Obserwacje z ESO ukazują inny koniec cyklu życia gwiazd. Punkciki biegnące wzdłuż galaktyki, szczególnie w dłuższym z dwóch ramion spiralnych, układają się w różowe i czerwone ścieżki. Kolor ten pochodzi od gazu wodorowego w obszarach formowania się gwiazd: silne promieniowanie nowo narodzonych gwiazd pobudza gaz w obłokach, z których się uformowały – gaz świeci w jasnym odcieniu czerwieni.

Oddziaływanie z inną galaktyką, które dało NGC 2442 nietypowy asymetryczny kształt, przypuszczalnie wzbudziło też ten niedawny epizod formowania się gwiazd. Te same siły pływowe, które zdeformowały galaktykę, rozerwały obłoki gazy i spowodowały ich grawitacyjne zapadanie się.

Więcej informacji

ESO, Europejskie Obserwatorium Południowe, jest wiodącą międzyrządową organizacją astronomiczną w Europie i najbardziej produktywnym obserwatorium astronomicznym na świecie. Jest wspierane przez 15 krajów: Austria, Belgia, Brazylia, Czechy, Dania, Finlandia, Francja, Hiszpania, Holandia, Niemcy, Portugalia, Szwajcaria, Szwecja, Wielka Brytania oraz Włochy. ESO prowadzi ambitne programy dotyczące projektowania, konstrukcji i użytkowania silnych naziemnych instrumentów obserwacyjnych, pozwalając astronomom na dokonywanie znaczących odkryć naukowych. ESO odgrywa wiodącą rolę w promowaniu i organizowaniu współpracy w badaniach astronomicznych. ESO zarządza trzema unikalnymi, światowej klasy obserwatoriami w Chile: La Silla, Paranal i Chajnantor. W Paranal ESO posiada Bardzo Duży Teleskop (Very Large Telescope), najbardziej zaawansowane na świecie astronomiczne obserwatorium w świetle widzialnym oraz teleskop VISTA, największy na świecie instrument do przeglądów nieba. ESO jest europejskim partnerem dla rewolucyjnego teleskopu ALMA, największego istniejącego projektu astronomicznego. ESO planuje obecnie 42-metrowy Ekstremalnie Wielki Teleskop Europejski (European Extremely Large optical/near-infrared Telescope - E-ELT), który stanie się “największym okiem świata na niebo”.

Linki

• Zdjęcia Obserwatorium La Silla
• 2,2-metrowy teleskop MPG/ESO

Kontakt

Richard Hook
ESO, La Silla, Paranal, E-ELT and Survey Telescopes Public Information Officer
Garching bei München, Germany
Tel.: +49 89 3200 6655
E-mail: rhook@eso.org

Oli Usher
Hubble/ESA
Garching bei München, Germany
Tel.: +49 89 3200 6855
E-mail: ousher@eso.org

Krzysztof Czart (Kontakt dla mediów Polska)
Sieć Popularyzacji Nauki ESO oraz Urania - Postępy Astronomii
Toruń, Polska
Tel.: +48 513 733 282
E-mail: eson-poland@eso.org

Śledź ESO w mediach społecznościowych

Jest to tłumaczenie Komunikatu prasowego ESO eso1115