Komunikat prasowy

Nowy narodowy teleskop w La Silla

TRAPPIST do przeszukiwania nieba oraz odkrywania egzoplanet i komet

8 czerwca 2010

Nowy automatyczny teleskop uzyskał pierwsze światło w Obserwatorium ESO La Silla w Chile. TRAPPIST (TRAnsiting Planets and PlanetesImals Small Telescope) jest przeznaczony do badania układów planetarnych za pomocą dwóch podejść: wykrywania i uzyskiwania charakterystyk planet położonych poza Układem Słonecznym (egzoplanet) oraz badania komet krążących wokół Słońca. 60-centymetrowy teleskop jest sterowany z Liège w Belgii, z odległości 12 000 km.

“Dwa tematy projektu TRAPPIST są ważnymi częściami rosnącego pola badań interdyscyplinarnych – astrobiologii – która skupia się na badaniu pochodzenia i rozmieszczenia życia we Wszechświecie”, wyjaśnia Michaël Gillon, który kieruje badaniami planet pozasłonecznych.

“Planety typu ziemskiego, podobne do naszej Ziemi, są oczywistymi celami dla poszukiwania życia poza Układem Słonecznym, podczas gdy komety są podejrzewane o odegranie ważnej roli w pojawieniu i rozwinięciu się życia na naszej planecie”, dodaje jego kolega Emmanuël Jehin, który zarządza kometarną częścią projektu.

TRAPPIST będzie odkrywał i charakteryzował planety pozasłoneczne poprzez wykonywanie precyzyjnych pomiarów spadków jasności, które mogą być powodowane przez tranzyty egzoplanet. Podczas takiego tranzytu obserwowana jasność gwiazdy nieznacznie spada, ponieważ planeta blokuje część światła. Im większa planeta, tym więcej światła jest blokowane i tym większy spadek jasności gwiazdy. [1].

“Obserwatorium ESO La Silla na obrzeżach pustyni Atakama jest z pewnością jedną z najlepszych astronomicznych lokalizacji na świecie” mówi Gillon. „A ponieważ jest już domem dla dwóch świetnych łowców egzoplanet, nie moglibyśmy znaleźć lepszego miejsca do zainstalowania naszego automatycznego teleskopu.”

Astronomowie stojący za inicjatywą TRAPPIST będą bardzo blisko współpracować z zespołem używającym spektrografu HARPs na 3,6-metrowym teleskopie i CORALIE zamontowanego na szwajcarskim 1,2-metrowym Teleskopie Leonharda Eulera, oba w La Silla. TRAPPIST jest efektem współpracy pomiędzy Uniwersytetem w Liège (Belgia), a Obserwatorium Genewskim w Szwajcarii. Teleskop został zainstalowany w budynku, który mieścił kiedyś stary szwajcarski teleskop T70. Dzięki tej współpracy cały projekt szybko się rozwija, zaledwie dwa lata minęły od decyzji o budowie do uzyskania pierwszego światła.

TRAPPIST będzie także używany do badania komet na niebie południowym. W tym celu teleskop został wyposażony w specjalne duże, dobrej jakości filtry kometarne, pozwalające astronomom na regularne i szczegółowe badania różnych typów molekuł wyrzucanych przez komety podczas ich drogi dookoła Słońca.

“Z dziesiątkami komet obserwowanych każdego roku dostarczy nam unikalnego zestawu danych, przynosząc ważne informacje o ich naturze”, mówi Jehin.

TRAPPIST to lekki 0.6-metrowy teleskop, w pełni zautomatyzowany i śledzący precyzyjnie na niebie z dużą prędkością. Program obserwacyjny jest przygotowywany z wyprzedzeniem, a teleskop może wykonywać całonocne obserwacji bez nadzoru. Stacja meteorologiczna przez cały czas monitoruje pogodę i decyduje o zamknięciu kopuły, gdy zachodzi taka konieczność.

Uwagi

[1] Tranzyt planetarny występuje gdy ciało przechodzi przed swoją gwiazdą i blokuje część jej światła. Ten rodzaj zaćmienia powoduje zmiany w widocznej jasności gwiazdy i umożliwia zmierzenie średnicy planety. W połączeniu z pomiarami prędkości radialnych możliwe jest także wyznaczenie masy, a w konsekwencji również gęstości planety.

Więcej informacji

TRAPPIST (TRAnsiting Planets and PlanetesImals Small Telescope) jest projektem prowadzonym przez Wydział Astrofizyki, Geofizyki i Oceanografii Uniwersytetu w Liège (Belgia), w bliskiej współpracy z Obserwatorium Genewskim (Szwajcaria). TRAPPIST jest finansowany głównie przez Belgijski Fundusz Badań Naukowych (FNRS - Belgian Fund for Scientific Research) z udziałem Szwajcarskiej Narodowej Fundacji Nauki (SNF - Swiss National Science Foundation).

W skład zespołu wchodzą: Emmanuël Jehin, Michaël Gillon, Pierre Magain, Virginie Chantry, Jean Manfroid i Damien Hutsemékers (Uniwersytet w Liège, Belgia) oraz Didier Queloz i Stéphane Udry (Obserwatorium Genewskie, Szwajcaria).

Nazwa TRAPPIST została nadana teleskopowi, aby podkreślić belgijskie pochodzenie projektu. Piwa typu Trappist są słynne na całym świecie, a większość z nich jest belgijska. Co więcej, członkowie zespołu badawczego uwielbiają je!

Linki

• Witryna internetowa projektu TRAPPIST
• Pakiet prasowy o egzoplanetach

Kontakt

Emmanuël Jehin
University of Liège
Liège, Belgium
Tel.: +32 4 366 97 26
E-mail: ejehin@ulg.ac.be

Didier Queloz
Geneva Observatory, University of Geneva
Geneva, Switzerland
Tel.: +41 22 379 2477
E-mail: didier.queloz@unige.ch

Henri Boffin
ESO, La Silla Paranal and E-ELT Press Officer
Garching, Germany
Tel.: +49 89 3200 6222
Tel. kom.: +49 174 515 43 24
E-mail: hboffin@eso.org

Michaël Gillon
University of Liège
Liège, Belgium
Tel.: +32 4 366 97 43
E-mail: michael.gillon@ulg.ac.be

Pierre Magain
University of Liège
Liège, Belgium
Tel.: +32 4 366 97 43
E-mail: pierre.magain@ulg.ac.be

Krzysztof Czart (Kontakt dla mediów Polska)
Sieć Popularyzacji Nauki ESO oraz Urania - Postępy Astronomii
Toruń, Polska
Tel.: +48 513 733 282
E-mail: eson-poland@eso.org

Śledź ESO w mediach społecznościowych

Jest to tłumaczenie Komunikatu prasowego ESO eso1023