Persberichten

3 juli 2019: Op 2 juli kruiste het totaliteitspad van een zonsverduistering de ESO-sterrenwacht op La Silla in Chili. Deze zeldzame astronomische gebeurtenis vond plaats in het vijftigste bedrijfsjaar van ESO’s eerste sterrenwacht. De sterrenwacht op La Silla werd in 1969 geïnaugureerd en bracht Europa naar de voorhoede van het astronomische onderzoek. Duizend bezoekers, onder wie de president van de Republiek Chili, reisden naar de verafgelegen sterrenwacht om getuige te zijn van deze unieke samenloop.

10 juni 2019: 100-urige waarneming van nabije sterren Alfa Centauri A en B moet eerste foto van leefbare exoplaneet opleveren.

3 juni 2019: Dankzij de unieke mogelijkheden van het SPHERE-instrument van ESO’s Very Large Telescope is het gelukt om de scherpste opnamen te maken van een dubbelplanetoïde terwijl deze op 25 mei langs de aarde vloog. De planetoïde vormde op zichzelf geen bedreiging, maar wetenschappers hebben hem kunnen gebruiken als oefenobject. Daarbij is aangetoond dat de geavanceerde technologie van ESO van cruciaal belang kan zijn voor de verdediging van onze planeet.

23 mei 2019: ATTRACT, een Horizon 2020-onderzoeks- en innovatieproject gefinancierd door de Europese Unie en ondersteund door een consortium van negen partners waaronder ESO, heeft 170 baanbrekende ideeën bekendgemaakt die elk 100.000 euro zullen ontvangen om technologieën te ontwikkelen die de potentie hebben om de samenleving te veranderen. Tot de geselecteerde voorstellen behoren onder meer projecten die de maatschappelijke voordelen van ESO’s astronomische expertise belichten.

2 mei 2019: Deze foto, een compositie van verschillende waarnemingen met ESO’s VLT Survey Telescope (VST), toont de ESA-satelliet Gaia als een vaag spoor van stippen in de onderste helft van het met sterren bezaaide beeldveld. Deze waarnemingen zijn gedaan als onderdeel van een gezamenlijke inspanning om Gaia’s baan te meten en de nauwkeurigheid van haar unieke sterrenkaart te verbeteren.

10 april 2019: De Event Horizon Telescope (EHT) – een wereldwijde array van acht radiotelescopen die door internationale samenwerking tot stand is gekomen – is ontworpen om beelden te maken van een zwart gat. Vandaag maken onderzoekers van de EHT, via gecoördineerde persconferenties over de hele wereld, bekend dat ze hun doel hebben bereikt. Ze presenteren het eerste directe visuele bewijs van een superzwaar zwart gat en zijn schaduw.

29 maart 2019: Sinds zijn inauguratie in 1969 staat de ESO-sterrenwacht op La Silla in de voorste gelederen van de astronomie. Zijn arsenaal aan geavanceerde instrumenten heeft astronomen in staat gesteld baanbrekende ontdekkingen te doen en de weg gebaand voor latere generaties van telescopen. Nog steeds verleggen de ESO-telescopen op La Silla de grenzen van de astronomie, ontdekken ze buitenaardse werelden en ontsluieren ze de kosmos in adembenemende details.

27 maart 2019: Het GRAVITY-instrument van ESO’s Very Large Telescope Interferometer (VLTI) heeft voor het eerst een exoplaneet rechtstreeks waargenomen met behulp van optische interferometrie. Op die manier is een complexe planeetatmosfeer ontdekt met wervelende wolken van ijzer en silicaten. De techniek biedt unieke mogelijkheden om ook de eigenschappen van veel andere reeds bekende exoplaneten te bepalen.

14 maart 2019: Verscholen in een van de donkerste krochten van het sterrenbeeld Orion, spreidt deze Kosmische Vleermuis zijn wazige vleugels uit over een afstand van tweeduizend lichtjaar. Hij wordt aangelicht door de jonge sterren die zich in zijn kern hebben genesteld. Hoewel deze sterren in ondoorzichtige stofwolken zijn gehuld, baadt de nevel toch nog in hun heldere schijnsel. Te zwak om waarneembaar te zijn met het blote oog, toont NGC 1788 op deze foto – de meest detailrijke tot nu toe – zijn zachte kleuren aan ESO’s Very Large Telescope.

6 februari 2019: Dit wonderschone gebied van sterren-in-wording in de Grote Magelhaense Wolk (GMW) is vastgelegd met het Multi Unit Spectroscopic Explorer-instrument (MUSE) van de Very Large Telescope van ESO. Dankzij de relatief kleine hoeveelheid stof in de GMW en de scherpe blik van MUSE komen de complexe details van deze stellaire kraamkamer goed tot uiting in zichtbaar licht.

22 januari 2019: De zwakke gloed van de planetaire nevel ESO 577-24 zal niet lang standhouden – ongeveer 10.000 jaar, een oogwenk naar astronomische begrippen. Deze schil van gloeiend geïoniseerd gas – de laatste ademtocht van een stervende ster waarvan het nagloeiende overblijfsel in het midden van deze foto te zien is – is vastgelegd met ESO’s Very Large Telescope. Naarmate de gasschil van deze planetaire nevel uitdijt en zwakker wordt, zal deze geleidelijk onzichtbaar worden.

11 januari 2019: Sinds de opening in april 2018 heeft het ESO Supernova Planetarium & Bezoekerscentrum met meer dan 55.000 bezoekers de wonderen van het heelal gedeeld en de aandacht getrokken van toeschouwers van over de hele wereld. Vanaf nu is de uitgebreide bibliotheek met afbeeldingen in hoge resolutie, prachtige video’s, educatieve teksten en planetariummateriaal, evenals een digitale versie van geavanceerde astronomisch tentoonstelling, gratis beschikbaar online.

20 december 2018: De directeur-generaal van ESO en de directeur van het Cherenkov Telescope Array (CTA) Observatory hebben de overeenkomst getekend die nodig is voor de zuidelijke vestiging van de CTA, nabij de ESO-sterrenwacht op Paranal. Daarnaast hebben de Chileense regering en ESO de overeenkomst ondertekend die ESO toestaat om de nieuwe telescoop een plek te geven op Paranal. Hierdoor krijgt het meest ambitieuze gamma-observatorium ter wereld niet alleen toegang tot de ongerepte waarnemingsomstandigheden in Chili, maar ook tot de hypermoderne infrastructuur, expertise en faciliteiten van ESO. ESO zal de nieuwe faciliteit namens de CTA-sterrenwacht en zijn leden gaan beheren.

12 december 2018: Tijdens het testen van een nieuw subsysteem van SPHERE, het ‘planetenjachtinstrument’ van ESO’s Very Large Telescope, hebben astronomen indrukwekkende details – zelfs naar Hubble-maatstaven – kunnen vastleggen van de turbulente stellaire relatie binnen de dubbelster R Aquarii.

5 december 2018: Het SPECULOOS-project heeft zijn eerste waarnemingen gedaan vanaf de ESO-sterrenwacht op Paranal in het noorden van Chili. SPECULOOS zal zich richten op het detecteren van planeten ter grootte van de aarde die in banen om nabije uiterst koele sterren en bruine dwergen draaien.

19 november 2018: Het VISIR-instrument van de Very Large Telescope van ESO heeft dit verbluffende beeld van een recent ontdekte drievoudige ster in onze Melkweg vastgelegd. In dit stersysteem, dat de bijnaam Apep heeft gekregen, zou in de toekomst een gammaflits kunnen optreden.

14 november 2018: Rond de dichtstbijzijnde enkelvoudige ster na de zon draait een planeet die minstens 3,2 keer zoveel massa heeft als de aarde – een zogeheten super-aarde. Deze bevroren, zwak verlichte wereld is ontdekt bij een van de grootste waarnemingscampagnes tot nu toe, waarbij een scala aan instrumenten is ingezet, waaronder het HARPS-instrument van ESO. De nieuw ontdekte planeet is de op één na meest nabije exoplaneet die we kennen. De Ster van Barnard is de snelst bewegende ster aan de nachthemel.

6 november 2018: Aan de hand van waarnemingen met ALMA en gegevens van de MUSE-spectrograaf van ESO’s Very Large Telescope is een kolossale fontein van moleculair gas ontdekt, die wordt aangedreven door een zwart gat in het helderste sterrenstelsel van de cluster Abell 2597. De volledige galactische cyclus van instroom en uitstroom die zo’n enorme kosmische fontein aandrijft is nooit eerder binnen één stelsel waargenomen.

31 oktober 2018: ESO’s uiterst gevoelige GRAVITY-instrument heeft de al lang bestaande aanname dat er een superzwaar zwart gat in het centrum van de Melkweg huist verder onderbouwd. Nieuwe waarnemingen laten zien dat er gas met ongeveer 30% van de snelheid van het licht net buiten de waarnemingshorizon rondcirkelt. Het is voor het eerst dat er materiaal is waargenomen in een baan nabij het zwarte gat van waaruit er geen weg terug meer is. Nooit eerder werd materiaal dat op zo’n geringe afstand om een zwart gat cirkelt zo gedetailleerd waargenomen.

24 oktober 2018: Deze foto van het actieve stervormingsgebied NGC 2467 – ook wel de Doodshoofd-met-gekruiste-beenderen-nevel genoemd – is even onheilspellend als mooi. De kleurrijke opname van stof, gas en heldere jonge sterren, die door de zwaartekracht bijeen worden gehouden in de vorm van een grijnzend doodshoofd, is vastgelegd met het FORS-instrument van de Very Large Telescope (VLT) van ESO. Hoewel de telescopen van ESO doorgaans worden gebruikt voor het verzamelen van wetenschappelijke gegevens, kunnen ze ook foto’s zoals deze maken, die mooi zijn van zichzelf.