Persberichten

28 maart 2012: Een nieuw resultaat van ESO’s ‘planetenzoeker’ HARPS laat zien dat er in de leefbare zones rond zwakke rode sterren heel vaak rotsachtige planeten te vinden zijn die niet veel groter zijn dan de aarde. Het internationale onderzoeksteam schat dat er alleen al in de Melkweg tientallen miljarden van zulke planeten bestaan, waarvan waarschijnlijk een stuk of honderd in de onmiddellijke nabijheid van de zon. Dit is de eerste directe meting van het aantal ‘superaardes’ bij rode dwergen, die tachtig procent van alle sterren in de Melkweg uitmaken.

21 maart 2012: Met ESO’s VISTA-telescoop is de breedste ‘diepe’ hemelopname verkregen die ooit in het infrarood is gemaakt. Deze nieuwe foto van een onopvallend hemelgebied komt uit de UltraVISTA-survey en toont meer dan 200.000 sterrenstelsels. Het is slechts een klein gedeelte van de enorme verzameling opnamen uit alle VISTA-surveys die nu door ESO aan astronomen overal ter wereld ter beschikking wordt gesteld.

14 maart 2012: Nieuwe waarnemingen, gedaan met ESO’s Very Large Telescope, leveren een belangrijke bijdrage aan onze kennis van de groei van jonge sterrenstelsels. Bij de grootste survey in zijn soort hebben astronomen ontdekt dat sterrenstelsels tijdens hun tienerjaren – de periode van ongeveer 3 tot 5 miljard jaar na de oerknal – hun eetgewoonten hebben veranderd. Aan het begin van die periode gaven zij de voorkeur aan een gelijkmatige aanvoer van gas, maar hun latere groei is voornamelijk te danken aan het kannibaliseren van kleinere stelsels.

7 maart 2012: De VLT Survey Telescope (VST) van de ESO-sterrenwacht op Paranal (Chili) heeft een fascinerende verzameling van onderling wisselwerkende sterrenstelsels in de Herculescluster in beeld gebracht. De scherpte van de nieuwe opname, en de honderden sterrenstelsels die in minder dan drie uur gedetailleerd zijn vastgelegd, vormen het bewijs dat de VST en zijn enorme camera OmegaCAM van grote waarde zijn voor het onderzoek van het nabije heelal.

29 februari 2012: Door met ESO’s Very Large Telescope naar de maan te kijken, hebben astronomen bewijzen gevonden voor leven in het heelal – op aarde namelijk. Het ‘ontdekken’ van leven op onze thuisplaneet klinkt als een triviale onderneming, maar de nieuwe aanpak van een internationaal team zou in de toekomst kunnen leiden tot de ontdekking van leven elders in het heelal. Het onderzoek staat beschreven in een artikel dat op 1 maart 2012 in het tijdschrift Nature verschijnt.

15 februari 2012: Een nieuwe opname van de APEX-telescoop in Chili – APEX staat voor Atacama Pathfinder Experiment – toont een kronkelig filament van kosmisch stof van meer dan tien lichtjaar lang. Daarin zitten pasgeboren sterren verborgen, maar ook dichte gaswolken die op het punt staan om tot nog meer sterren samen te trekken. Het is een van de meest nabije stervormingsgebieden die we kennen. De stofdeeltjes in de wolk zijn zo koud, dat hun zwakke gloed alleen te zien is op golflengten van ongeveer een millimeter – zoals bij deze waarnemingen, die met de LABOCA-camera van APEX zijn gedaan.

8 februari 2012: Met ESO’s Very Large Telescope is de tot nu toe meest gedetailleerde infraroodopname gemaakt van de grote stellaire kraamkamer in het sterrenbeeld Carina. Op de foto zijn allerlei structuren te zien die nog niet eerder in dit spectaculaire landschap van gas, stof en jonge sterren waren waargenomen. Het is een van de meest indrukwekkende opnamen die ooit met de VLT zijn gemaakt.

1 februari 2012: Deze nieuwe opname toont een stellaire kraamkamer die NGC 3324 wordt genoemd. Hij is gemaakt met de Wide Field Imager van de 2,2-meter MPG/ESO-telescoop van de sterrenwacht op La Silla (Chili). De intense ultraviolette straling van een aantal van de hete, jonge sterren in NGC 3324 heeft de gaswolk tot gloeien gebracht en een holte uitgehouwen uit het omringende gas en stof.

25 januari 2012: Met behulp van de APEX-telescoop hebben astronomen een sterk verband gevonden tussen de krachtigste uitbarstingen van stervorming in het vroege heelal en de zwaarste sterrenstelsels van nu. De hevige stervorming in de sterrenstelsels werd abrupt afgebroken, waardoor ze eindigden als de huidige zware – maar passieve – stelsels van ouder wordende sterren. De astronomen hebben ook de waarschijnlijke oorzaak voor het plotselinge einde van de ‘starbursts’ ontdekt: de opkomst van superzware zwarte gaten.

19 januari 2012: Met de VISTA-telescoop van de ESO-sterrenwacht op Paranal, Chili, is een prachtige nieuwe opname van de Helixnevel gemaakt. De foto, gemaakt in het infrarood, toont slierten van koud gas die op zichtbare golflengten niet te zien zijn. Ook opvallend is de rijke achtergrond van sterren en sterrenstelsels.

11 januari 2012: Een internationaal team, onder wie drie astronomen van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO), heeft de techniek van gravitationele microlensing gebruikt om te meten hoe algemeen planeten in de Melkweg zijn. Na zes jaar onderzoek, waarbij miljoenen sterren zijn gevolgd, komt het team tot de conclusie dat planeten bij sterren eerder regel dan uitzondering zijn. De resultaten zullen op 12 januari in Nature verschijnen.

10 januari 2012: Een internationaal team heeft, met behulp van ESO’s Very Large Telescope (VLT) in de Atacama-woestijn in Chili en NASA’s röntgensatelliet Chandra, een extreem hete, zware, jonge cluster van sterrenstelsels onderzocht – de grootste die ooit in het verre heelal is waargenomen. De nieuwe resultaten worden op 10 januari 2012 gepresenteerd bij de 219de bijeenkomst van de American Astronomical Society in Austin, Texas.

5 januari 2012: In 2012 bestaat de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO), de belangrijkste intergouvernementele astronomische organisatie ter wereld, vijftig jaar. Dit lustrumjaar biedt de gelegenheid om terug te blikken op ESO’s geschiedenis, haar wetenschappelijke en technologische prestaties te vieren en vooruit te kijken naar haar volgende ambitieuze programma’s. In de loop van het jaar zal ESO diverse spannende activiteiten organiseren.

4 januari 2012: Deze nieuwe opname van de Omeganevel, gemaakt met ESO’s Very Large Telescope (VLT), behoort tot de scherpste die ooit vanaf de aarde zijn gemaakt. De foto geeft een buitengewoon detailrijk beeld van de rokerige, roze gekleurde centrale delen van dit beroemde stervormingsgebied, dat een kosmisch landschap van gaswolken, stof en pasgeboren sterren is.

24 december 2011: De onlangs ontdekte komeet Lovejoy is vanaf de ESO-sterrenwacht op Paranal (Chili) op schitterende wijze vastgelegd op foto’s en een time-lapse-video. De komeet sierde de zuidelijke hemel, nadat hij geheel onverwacht een scheervlucht langs de zon had doorstaan.

15 december 2011: De VLT Survey Telescope (VST) heeft de schoonheid van het nabije spiraalstelsel NGC 253 vastgelegd. Het nieuwe portret is waarschijnlijk de meest detailrijke groothoekopname van dit object en zijn omgeving die ooit is gemaakt. Het toont aan dat de VST, de nieuwste telescoop van de ESO-sterrenwacht op Paranal, een groot beeldveld kan combineren met een indrukwekkende beeldscherpte.

14 december 2011: Astronomen hebben, met ESO’s Very Large Telescope, een gaswolk van enkele aardmassa’s ontdekt, die steeds sneller in de richting van het zwarte gat in het centrum van de Melkweg beweegt. Het is voor het eerst dat wordt waargenomen hoe zo’n tot ondergang gedoemde gaswolk een superzwaar zwart gat nadert. De resultaten worden op 5 januari 2012 in het tijdschrift Nature gepubliceerd.

9 december 2011: Het bestuur van de European Southern Observatory, de ESO-raad, heeft ESO’s begroting voor het jaar 2012 goedgekeurd. De begroting omvat onder meer de voorbereidende werkzaamheden aan de weg naar de E-ELT op Cerro Armazones, en de start van de ontwikkeling van enkele zeer geavanceerde optische componenten voor de telescoop. Nu verscheidene ESO-lidstaten hun bijdrage aan de vereiste aanvullende fondsgelden hebben toegezegd, zal definitieve goedkeuring van het volledige E-ELT-programma naar verwachting medio 2012 plaatsvinden.

8 december 2011: De kroonprins van België bezocht ESO’s Paranal-sterrenwacht in het gezelschap van een zakendelegatie die toekomstige kansen voor de Europese industrie verkent binnen de context van ESO’s European Extremely Large Telescope-project.

7 december 2011: Astronomen hebben de beste opnamen ooit verkregen van een ster die het grootste deel van zijn materiaal aan een vampierachtige begeleider is kwijtgeraakt. Door het licht van vier telescopen van ESO’s Paranal-sterrenwacht te combineren, creëerden zij een 130 meter grote virtuele telescoop met een beeldscherpte die vijftig keer zo groot was als die van de Hubble-ruimtetelescoop van NASA en ESA. De nieuwe beelden laten zien dat de materie-overdracht van de ene ster naar de andere verrassend rustig verloopt.