Persbericht

Een studie in scharlakenrood

16 april 2014

Deze nieuwe opname van de ESO-sterrenwacht op La Silla in Chili toont een wolk van waterstof die Gum 41 wordt genoemd. In het centrum van deze vrij onbekende nevel zenden heldere hete, jonge sterren energierijke straling uit die ervoor zorgt dat het omringende waterstofgas een karakteristieke rode gloed produceert.

Dit gebied aan de zuidelijke hemel, in het sterrenbeeld Centaurus, is de thuisbasis van talrijke heldere nevels die stuk voor stuk verbonden zijn met hete pasgeboren sterren die uit de wolken van waterstofgas zijn ontstaan. De intense straling van de stellaire nieuwkomers exciteert de overgebleven waterstof in hun omgeving, waardoor het gas gaat gloeien in de rode kleur die kenmerkend is voor stervormingsgebieden. Een ander bekend voorbeeld van dit verschijnsel is de Lagunenevel (eso0936), een enorme wolk die net zulke heldere scharlakentinten vertoont.

De nevel op deze foto is ongeveer 7300 lichtjaar van de aarde verwijderd. De Australische astronoom Colin Gum ontdekte hem op foto’s genomen vanaf de Mount Stromlo-sterrenwacht in de buurt van Canberra, en nam hem op in zijn catalogus van 84 emissienevels, die in 1955 werd gepubliceerd. Gum 41 maakt eigenlijk deel uit van een grotere structuur: de Lambda Centauri-nevel, die ook bekend is onder de meer exotische naam ‘Rennende-Kipnevel’ (een ander deel ervan was het onderwerp van eso1135). Gum kwam in 1960 op tragisch jonge leeftijd om bij een ski-ongeluk in Zwitserland.

Op deze foto van Gum 41 lijken de wolken vrij dik en helder te zijn, maar dat is maar schijn. Als een hypothetische astronaut deze nevel zou doorkruisen, zou hij hem waarschijnlijk niet eens opmerken – zelfs niet van dichtbij. Hij zou te zwak zijn om met het menselijk oog waarneembaar te zijn. Dat verklaart ook waarom dit grote object pas halverwege de twintigste eeuw werd ontdekt – zijn licht is erg dun uitgesmeerd en de rode gloed is niet gemakkelijk te zien.

Dit nieuwe portret van Gum 41 – waarschijnlijk een van de beste tot nu toe van dit ongrijpbare object – is gemaakt met behulp van gegevens van de Wide Field Imager (WFI) van de 2,2-meter MPG/ESO-meter telescoop van de ESO-sterrenwacht op La Silla in Chili. Het is een combinatie van opnamen die door blauwe, groene en rode filters zijn gemaakt en een opname die gemaakt is met behulp van een filter dat speciaal is ontworpen om de rode gloed van waterstof te selecteren.

Meer informatie

ESO is de belangrijkste intergouvernementele astronomische organisatie in Europa en de meest productieve sterrenwacht ter wereld. Zij wordt ondersteund door vijftien landen: België, Brazilië, Denemarken, Duitsland, Finland, Frankrijk, Italië, Nederland, Oostenrijk, Portugal, Spanje, Tsjechië, het Verenigd Koninkrijk, Zweden en Zwitserland. ESO voert een ambitieus programma uit, gericht op het ontwerpen, bouwen en beheren van grote sterrenwachten die astronomen in staat stellen om belangrijke wetenschappelijke ontdekkingen te doen. Ook speelt ESO een leidende rol bij het bevorderen en organiseren van samenwerking op astronomisch gebied. ESO beheert drie waarnemingslocaties van wereldklasse in Chili: La Silla, Paranal en Chajnantor. Op Paranal staan ESO’s Very Large Telescope (VLT), de meest geavanceerde optische sterrenwacht ter wereld, en twee surveytelescopen: VISTA werkt in het infrarood en is de grootste surveytelescoop ter wereld en de VLT Survey Telescope is de grootste telescoop die uitsluitend is ontworpen om de hemel in zichtbaar licht in kaart te brengen. ESO is ook de Europese partner van de revolutionaire telescoop ALMA, het grootste astronomische project van dit moment. Daarnaast bereidt ESO momenteel de bouw voor van de 39-meter Europese Extremely Large optical/near-infrared Telescope (E-ELT), die ‘het grootste oog op de hemel’ ter wereld zal worden.