Persbericht

Een sterrenhoop in een sterrenhoop

25 april 2012

Deze nieuwe opname, gemaakt met de Wide Field Imager van de 2,2-meter MPG/ESO-telescoop van de La Silla-sterrenwacht in Chili, toont de sterrenhoop NGC 6604. Deze wordt vaak over het hoofd gezien ten gunste van de naburige Adelaarnevel (ook bekend als Messier 16). Maar de kadrering van deze foto, die de sterrenhoop in een landschap van omringende gas- en stofwolken plaatst, bewijst dat NGC 6604 een prachtobject op zich is.

NGC 6604 is het heldere groepje linksboven op deze foto. Het is een jonge sterrenhoop die het dichtst opeengepakte gedeelte van een losser verband van ongeveer honderd heldere, blauwwitte sterren vormt [1]. Deze foto toont ook de nevel waarmee de sterrenhoop verbonden is – een wolk van gloeiend waterstofgas die Sh2-54 wordt genoemd [2] – evenals een aantal stofwolken.

NGC 6604 staat op een afstand van ongeveer 5500 lichtjaar in het sterrenbeeld Slang, ongeveer twee graden ten noorden van de Adelaarnevel (eso0926). De heldere sterren zijn gemakkelijk waarneembaar met een kleine telescoop en werden in 1784 voor het eerst opgetekend door William Herschel. De zwakke gaswolk ontsnapte echter aan iedere aandacht, totdat deze in de jaren vijftig van de afgelopen eeuw door Stewart Sharpless werd opgemerkt op fotografische platen van de National Geographic-Palomar Sky Atlas.

De hete jonge sterren stimuleren de vorming van een nieuwe generatie van sterren in NGC 6604 door met hun krachtige sterrenwinden en intense straling gas bijeen te blazen. Deze tweede generatie van sterren zal de vorige spoedig verdringen, want hoewel de helderste jonge sterren een enorme massa hebben, gaan ze zo kwistig met hun brandstof om dat ze maar kort leven.

NGC 6604 trekt niet alleen om esthetische redenen de aandacht van astronomen: het is het beginpunt van een vreemde zuil van heet, geïoniseerd gas. Vergelijkbare zuilen van heet gas, die het uitstromende materiaal van jonge sterrenhopen kanaliseren, zijn ook elders in de Melkweg en in andere spiraalstelsels aangetroffen, maar het voorbeeld in NGC 6604 is relatief dichtbij, waardoor astronomen het gedetailleerd kunnen bestuderen.

Deze specifieke zuil (door astronomen vaak ‘schoorsteen’ genoemd) staat loodrecht op het vlak van de Melkweg en is maar liefst 650 lichtjaar lang. Astronomen denken dat de hete sterren in NGC 6604 verantwoordelijk zijn voor het ontstaan van deze schoorsteen, maar om deze vreemde structuren volledige te begrijpen is meer onderzoek nodig.

Noten

[1] Deze verzameling sterren heet Serpens OB. ‘Serpens’ is de Latijnse naam van het sterrenbeeld Slang, en de letters ‘OB’ verwijzen naar het spectraaltype van de sterren. O en B zijn de twee heetste stercategorieën, en de meeste sterren van deze spectraalklassen zijn relatief jonge, heldere, blauwwitte sterren.

[2] De aanduiding Sh2-54 betekent dat dit het 54ste object in de tweede Sharpless-catalogus van HII-gebieden (wolken van gloeiend waterstofgas) is.

Meer informatie

Het jaar 2012 staat in het teken van de vijftigste verjaardag van de oprichting van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO). ESO is de belangrijkste intergouvernementele astronomische organisatie in Europa en de meest productieve sterrenwacht ter wereld. Zij wordt ondersteund door vijftien landen: België, Brazilië, Denemarken, Duitsland, Finland, Frankrijk, Italië, Nederland, Oostenrijk, Portugal, Spanje, Tsjechië, het Verenigd Koninkrijk, Zweden en Zwitserland. ESO voert een ambitieus programma uit, gericht op het ontwerpen, bouwen en beheren van grote sterrenwachten die astronomen in staat stellen om belangrijke wetenschappelijke ontdekkingen te doen. Ook speelt ESO een leidende rol bij het bevorderen en organiseren van samenwerking op astronomisch gebied. ESO beheert drie waarnemingslocaties van wereldklasse in Chili: La Silla, Paranal en Chajnantor. Op Paranal staan ESO’s Very Large Telescope (VLT), de meest geavanceerde optische sterrenwacht ter wereld, en twee surveytelescopen: VISTA werkt in het infrarood en is de grootste surveytelescoop ter wereld en de VLT Survey Telescope is de grootste telescoop die uitsluitend is ontworpen om de hemel in zichtbaar licht in kaart te brengen. ESO is ook de Europese partner van de revolutionaire telescoop ALMA, het grootste astronomische project van dit moment. Daarnaast bereidt ESO momenteel de bouw voor van de Europese Extremely Large optical/near-infrared Telescope (E-ELT), een telescoop van de 40-meterklasse die ‘het grootste oog op de hemel’ ter wereld zal worden.

Links

• Foto’s van de 2,2-meter MPG/ESO telescoop
• Andere foto’s die met de 2,2-meter MPG/ESO telescoop zijn gemaakt
• Foto’s van de ESO-sterrenwacht op La Silla

Contact

Richard Hook
ESO, La Silla, Paranal, E-ELT and Survey Telescopes Public Information Officer
Garching bei München, Germany
Tel: +49 89 3200 6655
Mobiel: +49 151 15 37 35 91
E-mail: rhook@eso.org

Marieke Baan (Perscontact Nederland)
ESO Science Outreach Network en NOVA Informatie Centrum
Tel: +31(0)20-5257480
E-mail: eson-netherlands@eso.org

Connect with ESO on social media

Dit is een vertaling van ESO-persbericht eso1218.