Persbericht

Een spiraal in de Leeuw

10 augustus 2011

Deze nieuwe foto, gemaakt met ESO’s Very Large Telescope, toont NGC 3521 – een spiraalstelsel in het sterrenbeeld Leeuw op een afstand van ongeveer 35 miljoen lichtjaar. Dit spectaculaire object met een middellijn van ruwweg 50.000 lichtjaar heeft een heldere, compacte kern en een detailrijke spiraalstructuur.

De meest opvallende kenmerken van het sterrenstelsel NGC 3521 zijn de lange spiraalarmen die een aaneenschakeling zijn van stervormingsgebieden, onderbroken door aders van stof. Stelsels met zulke ‘gefragmenteerde’ spiraalarmen worden vlokkerige spiraalstelsels genoemd. De donzig ogende spiraalarmen van deze stelsels verschillen duidelijk van de weidse armen van grote spiraalstelsels zoals de beroemde Draaikolknevel, die door Charles Messier werd ontdekt.

NGC 3521 is helder en betrekkelijk dichtbij, en gemakkelijk te zien met een kleine telescoop zoals Messier die in de achttiende eeuw gebruikte om een catalogus van wazige, komeetachtige objecten samen te stellen. Merkwaardig genoeg lijkt de Franse astronoom dit vlokkerige spiraalstelsel over het hoofd te hebben gezien, hoewel hij wel diverse andere stelsels van vergelijkbare helderheid in de Leeuw opmerkte.

Pas in het jaar dat Messier de definitieve versie van zijn catalogus publiceerde, 1784, ontdekte een andere befaamde astronoom, William Herschel, NGC 3521 aan het begin van zijn nauwgezette verkenning van de noordelijke hemel. Volgens Herschels aantekeningen vertoonde het stelsel door zijn grote 47 cm telescoop een ‘helder centrum, omringd door nevelstructuur’.

Op deze nieuwe VLT-opname zijn, in plaats van Herschels ‘nevelstructuur’, kleurrijke, maar niet erg scherp afgebakende spiraalarmen te zien. Het roodachtige gebied in het centrum wordt gedomineerd door oudere sterren, terwijl de spiraalarmen verder van de kern zijn bezaaid met jonge, hete sterren.

De gegevens van het FORS1-instrument van de Very Large Telescope van de ESO-sterrenwacht op Paranal in Chili die voor het samenstellen van deze indringende foto zijn gebruikt, werden geselecteerd door Oleg Maliy, een van de deelnemers aan de ESO-fotowedstrijd Hidden Treasures 2010 [1]. De foto is opgebouwd uit opnamen die zijn gemaakt door drie filters die respectievelijk blauw licht (hier ook blauw afgebeeld), geel/groen licht (groene tinten) en nabij-infrarood licht (rode tinten) doorlieten. Olegs foto van NGC 3521 eindigde hoog op de ranglijst, die bijna honderd inzendingen telde.

Noten

[1] ESO’s fotowedstrijd Hidden Treasures 2010 stelde amateurastronomen in de gelegenheid om de enorme ESO-archieven door te spitten op onvermoede astronomische juweeltjes die alleen maar opgepoetst hoefden te worden. Meer informatie over Hidden Treasures is te vinden op http://www.eso.org/public/outreach/hiddentreasures/

Meer informatie

ESO, de Europese Zuidelijke Sterrenwacht, is de belangrijkste intergouvernementele sterrenkundeorganisatie in Europa, en het meest productieve astronomische observatorium ter wereld. Zij wordt ondersteund door vijftien landen: België, Brazilië, Denemarken, Duitsland, Finland, Frankrijk, Italië, Nederland, Oostenrijk, Portugal, Spanje, Tsjechië, het Verenigd Koninkrijk, Zweden en Zwitserland. ESO voert een ambitieus programma uit, gericht op het ontwerp, de bouw en het beheer van krachtige grondobservatoria die astronomen in staat stellen om belangrijke wetenschappelijke ontdekkingen te doen. ESO speelt ook een leidende rol bij het bevorderen en organiseren van samenwerking op sterrenkundig gebied. ESO beheert drie waarnemingslocaties van wereldklasse in Chili: La Silla, Paranal en Chajnantor. Op Paranal staan ESO’s Very Large Telescope (VLT), de meest geavanceerde optische sterrenwacht ter wereld, en twee surveytelescopen: VISTA werkt in het infrarood en is de grootste surveytelescoop ter wereld en de VLT Survey Telescope is de grootste telescoop die uitsluitend is ontworpen om de hemel in zichtbaar licht in kaart te brengen. Ook is ESO de Europese partner van de revolutionaire telescoop ALMA, het grootste sterrenkundige project van dit moment. Daarnaast bereidt ESO momenteel de bouw voor van de Europese Extremely Large optische/nabij-infrarood Telescoop (E-ELT), een telescoop van de 40-meterklasse die ‘het grootste oog op de hemel’ ter wereld zal worden.

Links

• Photos of the VLT

Contact

Richard Hook
ESO, La Silla, Paranal, E-ELT and Survey Telescopes Public Information Officer
Garching bei München, Germany
Tel: +49 89 3200 6655
E-mail: rhook@eso.org

Marieke Baan (Perscontact Nederland)
ESO Science Outreach Network en NOVA Informatie Centrum
Tel: +31(0)20-5257480
E-mail: eson-netherlands@eso.org

Connect with ESO on social media

Dit is een vertaling van ESO-persbericht eso1129.