Hemelse spiraal

Hoewel het op het patroon van een schelp op het strand lijkt, is deze intrigerende spiraal eigenlijk een astronomisch object. De Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) heeft deze opmerkelijke opname van een dubbelstersysteem vastgelegd, waarbij twee sterren – LL Pegasi en zijn metgezel – gevangen zitten in een stellaire wals en rond hun gemeenschappelijk zwaartepunt draaien. De oude ster LL Pegasi verliest voortdurend gasachtig materiaal terwijl ze tot een planetaire nevel evolueert. De duidelijke spiraalvorm is de afdruk die ontstaan is door de rond elkaar draaiende sterren in dit gas.

De spiraal is enkele lichtjaren breed en tolt met buitengewone regelmaat in het rond. Op basis van de snelheid waarmee het ronddraaiende gas in omvang toeneemt, schatten astronomen dat er elke 800 jaar een nieuwe “laag” verschijnt . Dit neemt ongeveer evenveel tijd in beslag als het voltooien van één omloopbaan rond elkaar.

LL Pegasi werd zowat 10 jaar geleden voor het eerst in de kijker gesteld toen de NASA/ESA Hubble Space Telescope een opname maakte van de bijna perfecte spiraalstructuur. Dit was de eerste keer dat een spiraalpatroon gevonden werd in materiaal rondom een oude ster. Tegenwoordig hebben ALMA-waarnemingen, waarvan deze opname enkel een “dwarsdoorsnede” toont, een extra dimensie toegevoegd om de prachtig gestructureerde 3D-geometrie van het spiraalpatroon te onthullen. In deze video kun je een volledige 3D-weergave bekijken.

Een extra afbeelding toont een samenstelling van ALMA- en Hubble-gegevens.