Jong stellair systeem op heterdaad betrapt bij het vormen van een meerling
Voor het eerst hebben astronomen een schijf van stof en ander materiaal waargenomen rond een jonge ster die bezig is te fragmenteren tot een meervoudig stersysteem. Deze afbeelding kwam tot stand door nieuwe waarnemingen van de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) in Chili en onthult het proces in actie.
Sterren worden gevormd in wolken van gas en stof wanneer het flinterdunne materiaal in de wolken door de zwaartekracht inklapt tot compactere kernen die op hun beurt nog meer materiaal naar zich toe trekken. Het invallende materiaal vormt een roterende schijf rond de jonge ster en wordt langzaam verteerd. Uiteindelijk verzamelt de jonge ster voldoende massa om de nodige temperatuur en druk in het centrum te creëren om een kernfusie teweeg te brengen.
Sterren die geen metgezel hebben — zoals de zon — zijn niet zo gebruikelijk als aanvankelijk gedacht werd. Eigenlijk heeft bijna de helft van de sterren in ons sterrenstelsel minstens één metgezel, en sommige zijn zelfs nog socialer! Eerdere studies hebben aangetoond dat de sterren in meervoudige systemen de neiging hebben relatief dicht bij elkaar te staan, op ongeveer 500 keer de afstand van de aarde tot de zon (bekend als een astronomical unit of AU) of aanzienlijk verder uit elkaar, op meer dan 1000 AU.
Gezien deze totaal verschillende afstanden kwamen wetenschappers tot de conclusie dat er twee belangrijke mechanismen zijn die meervoudige stersystemen voortbrengen — ofwel klapte de oorspronkelijke wolk door instabiliteit in elkaar en fragmenteerde, waarbij elk fragment samentrok om een nieuwe ster te vormen, ofwel fragmenteerde de schijf rond een bestaande ster, wat hetzelfde resultaat oplevert. Systemen met grotere afstanden vormden zich waarschijnlijk volgens het eerste principe (zoals recente waarnemingsstudies hebben gesuggereerd) en hechtere stellaire families volgens het tweede (hoewel er beperkt bewijs was van dit proces).
Nieuwe gegevens van ALMA hebben nu door middel van observatie bewijsmateriaal geleverd voor deze conclusie. Deze afbeelding toont het tweede proces in actie, zoals dit te zien is in het jonge meervoudige stersysteem L1448 IRS3B. Het trio ligt nog steeds diep verankerd in hun moederwolk in het sterrenbeeld Perseus, ongeveer 750 lichtjaar van de aarde vandaan, en voedt zich hongerig met materiaal uit de omringende schijf. ALMA onthulde dat deze schijf een spiraalstructuur heeft, een kenmerk dat duidt op gravitationele instabiliteit.
Noten
ALMA, een internationale astronomische faciliteit, is een samenwerkingsverband van Europa, Noord-Amerika en Oost-Azië in samenwerking met de republiek Chili. De bouw en werkzaamheden van ALMA worden geleid door ESO namens Europa, door de National Radio Astronomy Observatory (NRAO) namens Noord-Amerika en door de National Astronomical Observatory of Japan (NAOJ) namens Oost-Azië. De Joint ALMA Observatory (JAO) zorgt voor de algemene leiding en het beheer van de bouw, de inbedrijfstelling en de werking van ALMA.
Links
- Wetenschappelijk artikel: "A triple protostar system formed via fragmentation of a gravitationally unstable disc", door J. Tobin e.a. is gepubliceerd in het tijdschrift Nature in de editie van 27 oktober.
- Persbericht van NRAO
ALMA (ESO/NAOJ/NRAO)/J.J. Tobin (University of Oklahoma/Leiden University)
Over de afbeelding
| Id: | potw1644a |
| Taal: | nl |
| Type: | Observatie |
| Publicatiedatum: | 31 oktober 2016 06:00 |
| Grootte: | 1200 x 1204 px |
Over het object
| Naam: | [BC86b] LDN 1448 IRS 3B, L1448 IRS3B |
| Type: | Milky Way : Star : Evolutionary Stage : Protostar Milky Way : Star : Grouping : Multiple |
| Afstand: | 750 lichtjaren |
| Constellation: | Aries |
Achtergrond
Coordinates
| Position (RA): | 3 25 36.36 |
| Position (Dec): | 30° 45' 14.92" |
| Field of view: | 0.07 x 0.07 arcminutes |
| Orientation: | North is -0.0° left of vertical |
Kleuren & filters
| Band | Golflengte | Telescoop |
|---|---|---|
| Millimeter | 1.5 mm | Atacama Large Millimeter/submillimeter Array |
Our use of Cookies
We use cookies that are essential for accessing our websites and using our services. We also use cookies to analyse, measure and improve our websites’ performance, to enable content sharing via social media and to display media content hosted on third-party platforms.
ESO Cookies Policy
The European Organisation for Astronomical Research in the Southern Hemisphere (ESO) is the pre-eminent intergovernmental science and technology organisation in astronomy. It carries out an ambitious programme focused on the design, construction and operation of powerful ground-based observing facilities for astronomy.
This Cookies Policy is intended to provide clarity by outlining the cookies used on the ESO public websites, their functions, the options you have for controlling them, and the ways you can contact us for additional details.
What are cookies?
Cookies are small pieces of data stored on your device by websites you visit. They serve various purposes, such as remembering login credentials and preferences and enhance your browsing experience.
Categories of cookies we use
Essential cookies (always active): These cookies are strictly necessary for the proper functioning of our website. Without these cookies, the website cannot operate correctly, and certain services, such as logging in or accessing secure areas, may not be available; because they are essential for the website’s operation, they cannot be disabled.
Functional Cookies: These cookies enhance your browsing experience by enabling additional features and personalization, such as remembering your preferences and settings. While not strictly necessary for the website to function, they improve usability and convenience; these cookies are only placed if you provide your consent.
Analytics cookies: These cookies collect information about how visitors interact with our website, such as which pages are visited most often and how users navigate the site. This data helps us improve website performance, optimize content, and enhance the user experience; these cookies are only placed if you provide your consent. We use the following analytics cookies.
Matomo Cookies:
This website uses Matomo (formerly Piwik), an open source software which enables the statistical analysis of website visits. Matomo uses cookies (text files) which are saved on your computer and which allow us to analyze how you use our website. The website user information generated by the cookies will only be saved on the servers of our IT Department. We use this information to analyze www.eso.org visits and to prepare reports on website activities. These data will not be disclosed to third parties.
On behalf of ESO, Matomo will use this information for the purpose of evaluating your use of the website, compiling reports on website activity and providing other services relating to website activity and internet usage.
Matomo cookies settings:
Additional Third-party cookies on ESO websites: some of our pages display content from external providers, e.g. YouTube.
Such third-party services are outside of ESO control and may, at any time, change their terms of service, use of cookies, etc.
YouTube: Some videos on the ESO website are embedded from ESO’s official YouTube channel. We have enabled YouTube’s privacy-enhanced mode, meaning that no cookies are set unless the user actively clicks on the video to play it. Additionally, in this mode, YouTube does not store any personally identifiable cookie data for embedded video playbacks. For more details, please refer to YouTube’s embedding videos information page.
Cookies can also be classified based on the following elements.
Regarding the domain, there are:
- First-party cookies, set by the website you are currently visiting. They are stored by the same domain that you are browsing and are used to enhance your experience on that site;
- Third-party cookies, set by a domain other than the one you are currently visiting.
As for their duration, cookies can be:
- Browser-session cookies, which are deleted when the user closes the browser;
- Stored cookies, which stay on the user's device for a predetermined period of time.
How to manage cookies
Cookie settings: You can modify your cookie choices for the ESO webpages at any time by clicking on the link Cookie settings at the bottom of any page.
In your browser: If you wish to delete cookies or instruct your browser to delete or block cookies by default, please visit the help pages of your browser:
Please be aware that if you delete or decline cookies, certain functionalities of our website may be not be available and your browsing experience may be affected.
You can set most browsers to prevent any cookies being placed on your device, but you may then have to manually adjust some preferences every time you visit a site/page. And some services and functionalities may not work properly at all (e.g. profile logging-in, shop check out).
Updates to the ESO Cookies Policy
The ESO Cookies Policy may be subject to future updates, which will be made available on this page.
Additional information
For any queries related to cookies, please contact: pdprATesoDOTorg.
As ESO public webpages are managed by our Department of Communication, your questions will be dealt with the support of the said Department.