Planetenjager SPHERE fotografeert planeet plus dubbelsterschijf

Waarnemingen met planetenjager SPHERE tonen een schijf van gas en stof op zijn kant rond de dubbelster HD 106906AB. SPHERE is geïnstalleerd op de derde Unit Telescoop van ESO's Very Large Telescope.

De dubbelster bevindt zich in het sterrenbeeld Crux (het Zuiderkruis). Sterrenkundigen vermoedden al een tijd dat dit 13 miljoen jaar oude sterrenduo is omgeven door een stofschijf omdat het duo nog jong is en omdat het karakteristieke straling uitzendt. Maar de schijf was nog nooit waargenomen. Tot nu!

De spectaculaire stofschijf van het systeem is zichtbaar linksonder. De schijf ligt rond beide sterren, vandaar de naam dubbelsterschijf (in het Engelse 'circumbinary disc'). De sterren zelf zijn verborgen achter een masker om te voorkomen dat hun helderheid het instrument verblindt.

De sterren en de schijf worden ook nog eens begeleid door een exoplaneet (rechtsboven). De planeet, genaamd HD 106906 b, draait in een enorm wijde baan om de dubbelster. De afstand is 650 maal zo groot als die tussen onze aarde en onze zon. Zo'n grote afstand was nog nooit waargenomen. De planeet is waarschijnlijk 11 keer zo zwaar als Jupiter. Het oppervlak is 1500 graden Celsius.

HD 106906AB is het eerste dubbelstersysteem waarvan zowel de exoplaneet als de stofschijf met succes zijn gefotografeerd. Hierdoor hebben sterrenkundigen een unieke kans om het complexe proces te bestuderen waarin planeten rondom dubbelstersystemen zich vormen.