Briljantrood en rook

Het rookachtige, zwarte silhouet op deze foto is onderdeel van een grote, dunne wolk van deels geïoniseerd waterstofgas - een HII-gebied - met de naam Gum 15. De nevel bestaat uit een opvallende, roodpaarse massa die is bezaaid met sterren en doorsneden met banen van ondoorzichtig stof. Deze foto geeft een van de stofbanen in het centrum van deze nevel weer.

De donkere gebieden blokkeren het licht van helder gloeiende gasgebieden daarachter, waardoor het lijkt alsof de hemel op die plaatsen weinig sterren bevat. De enkele sterren die wel zichtbaar zijn, staan vanaf de aarde gezien voor Gum 15, maar wekken de illusie dat we door een gat in de nevel naar de verder gelegen ruimte kijken.

Gum 15 is gevormd door de intense straling van de sterren in en rond het gebied. De wolk is omgeven door een aantal grote sterrenclusters, waaronder ESO 313-13. De helderste ster in dit cluster, genaamd HD 74804, ioniseert waarschijnlijk het waterstof in Gum 15. Het geïoniseerde waterstof veroorzaakt de rode kleur.

De foto werd gemaakt in het kader van het ESO Cosmic Gems-programma[1] met behulp van het FORS-instrument op de Very Large Telescope op ESO's Paranal Observatorium in Chili. In dit project zijn meerdere opnamen van het gebied gemaakt. In juli 2014 gaf ESO een prachtige opname vrij van Gum 15, gemaakt met de Wide Field Imager van de MPG/ESO 2,2-meter telescoop op het La Silla Observatorium. Die zeer gedetailleerde foto toont de nevel met zijn gebeeldhouwde wolken van donker stof en fel stralende sterren. Op de nieuwe, gedetailleerde 2,2-meter VLT-opname is dit gedeelte van Gum 15 linksboven te zien. 

Noot[1]
In het ESO Cosmic Gems-programma worden met behulp van ESO-telescopen beelden van interessante, intrigerende of visueel aantrekkelijke objecten gemaakt ten behoeve van het onderwijs en publieksinformatie. Hiervoor wordt telescooptijd gebruikt die niet kan worden ingezet voor wetenschappelijke waarnemingen. De gegevens worden door middel van ESO's wetenschappelijke archief beschikbaar gesteld aan astronomen, omdat ze ook geschikt kunnen zijn voor wetenschappelijke doeleinden.

vertaling: Peter Middelkoop