Very Large Telescope

Sinds het begin van het derde millennium is de Very Large Telescope het vlaggenschip van de Europese sterrenkunde op aarde. Het is het meest geavanceerde optische instrument ter wereld, bestaande uit vier afzonderlijke telescopen ('Unit Telescopes') met hoofdspiegels van 8,2 meter en vier verplaatsbare 1,8-meter hulptelescopen ('Auxiliary Telescopes'). Deze telescopen kunnen samenwerken, in groepjes van twee of drie, en zo een reusachtige interferometer vormen: de Very Large Telescope Interferometer (VLTI). Daarmee kunnen astronomen details waarnemen die 25 keer zo klein zijn als de kleinste details die de afzonderlijke telescopen laten zien. De lichtbundels worden in de VLTI gecombineerd met behulp van een ingewikkeld stelsel van spiegels in ondergrondse tunnels, waar de honderd meter lange lichtwegen tot op minder dan een duizendste millimeter gelijk aan elkaar moeten worden gehouden. Met dat soort precisie is de VLTI in staat om afbeeldingen te reconstrueren met een resolutie van enkele duizendsten van een boogseconde – dat is zoiets als het van elkaar onderscheiden van de beide koplampen van een auto op de afstand van de maan.

De 8,2-meter telescopen kunnen ook afzonderlijk worden gebruikt. Met één zo'n telescoop kunnen in een uur hemelobjecten tot magnitude 30 worden vastgelegd. Dit komt overeen met het bekijken van objecten die vier miljard keer zwakker zijn dan de zwakste objecten die we met het ongewapende oog kunnen zien.

De vier grote telescopen heten Antu, Kueyen, Melipal en Yepun.

Live

LIVE image of MELIPAL, also known as UT3 ()

Live

On extremely clear days the magnificent 6739-metre volcano Llullaillaco is visible in the background of this photograph. It is an amazing 190 kilometres away on the border with Argentina. ()

Een rondleiding bij het Paranal-observatorium

Bezoek het Paranal-observatorium

• (Wetenschaps)journalisten en producenten, zie mediabezoeken.
• Toeristen, studenten en algemeen publiek, zie weekendbezoeken.

Telescopen en instrumenten

Het VLT-instrumentatieprogramma is het meest ambitieuze programma dat ooit voor één sterrenwacht is samengesteld. Het omvat groothoek-camera's, camera's en spectrografen met adaptieve optiek en hogeresolutie- en multi-objectspectrografen, en beslaat een breed golflengtegebied – van het diepe ultraviolet (300 nm) tot het mid-infrarood (24 µm).

De Unit Telescopes

De 8,2-meter telescopen staan opgesteld in compacte gebouwen met temperatuurregeling die synchroon met de telescopen mee draaien. Dit ontwerp minimaliseert de nadelige invloeden op de waarneemomstandigheden, bijvoorbeeld ten gevolge van luchtturbulentie in de telescoopbuis, die anders door de variaties in temperatuur en luchtstromen zouden ontstaan. De eerste Unit Telescope, 'Antu', wordt sinds 1 april 1999 voor reguliere astronomische waarnemingen gebruikt. Inmiddels zijn alle vier de hoofdtelescopen en alle vier de hulptelescopen in bedrijf.

De Auxiliary Telescopes

Alhoewel de vier 8,2-meter telescopen gecombineerd kunnen worden in de VLTI, worden ze meestal afzonderlijk gebruikt. Ze zijn daardoor maar een beperkt aantal nachten per jaar beschikbaar voor interferometrische waarnemingen. Om de VLTI elke nacht te kunnen gebruiken zijn er vier 1,8-meter hulptelescopen beschikbaar.

Meer informatie

Wetenschap met de Very Large Telescope

De VLT is zonder enige twijfel een toonaangevend instrument. Het is de meest productieve waarneemfaciliteit op aarde, en de VLT-resultaten hebben geleid tot de publicatie van gemiddeld meer dan één peer-reviewed wetenschappelijk artikel per dag. De VLT levert daarmee een belangrijke bijdrage aan de positie van ESO als meest productieve sterrenwacht ter wereld. De VLT heeft de aanzet gegeven tot een nieuw tijdperk van ontwikkelingen, met een aantal opmerkelijke wetenschappelijke primeurs, zoals de eerste directe opname van een exoplaneet (eso0842), de registratie van de baanbewegingen van afzonderlijke sterren rond het superzware zwarte gat in het centrum van ons Melkwegstelsel (eso0846), en de waarneming van de nagloeiing van de verste gammaflits die we kennen.

Wetenschappelijke doelstellingen

De VLT wordt gebruikt voor sterrenkundig onderzoek naar verre sterrenstelsels, sterformatie, exoplaneten en planetaire systemen.

Meer over onderzoek met de VLT

• Onderzoek met ESO's telescopen 
• ESO's top 10 sterrenkundige ontdekkingen, n° 1, 3, 4, 5, 6, 7, 8 (ook beschikbaar in een presentatie)

Meer over de Very Large Telescope

• Meer interessante feiten staan op de FAQ-pagina
• Gedetailleerde achtergrond en technische informatie staat in het VLT Whitebook (in het Engels), vanaf het first light van de VLT
• Meer afbeeldingen en video's in het ESO multimedia-archief
• Voor sterrenkundigen: gedetailleerde informatie staat op de technische pagina's

Residencia

Het VLT-hotel, de Residencia, is een bekroond gebouw, dat het decor was in een deel van de James Bond-film Quantum of Solace.

The VLT Trailer

Download the VLT trailer in the video archive.