Persbericht

De rozerode gloed van stervorming

30 maart 2011

De helderrode wolk op deze nieuwe opname van ESO’s Very Large Telescope is een gebied van gloeiend waterstofgas rond de sterrenhoop NGC 371. Deze kraamkamer van sterren maakt deel uit van ons buurstelsel, de Kleine Magelhaense Wolk.

Het object dat deze foto domineert mag dan op een plasje bloed lijken, maar zo macaber is het niet. Zo’n gebied van geïoniseerd waterstofgas – ook wel HII-gebied genoemd – is juist een plek waar recent veel nieuwe sterren zijn geboren. NGC 371 is daar een voorbeeld van: het is een open sterrenhoop, gehuld in een gasnevel. De sterren in een open sterrenhoop zijn allemaal uit hetzelfde diffuse HII-gebied ontstaan. Mettertijd raakt het waterstofgas grotendeels op aan de vorming van hete, nieuwe sterren, waardoor er slechts een schil van waterstof resteert, zoals die op deze foto.

NGC 371 maakt deel uit van de Kleine Magelhaense Wolk, een dwergstelsel op een afstand van slechts 200.000 lichtjaar dat daarmee een van de meest nabije buren van onze Melkweg is. De Kleine Magelhaense Wolk bevat sterren in allerlei evolutiestadia – van de zeer heldere, jonge sterren van NGC 371 tot de restanten van sterren die als supernova zijn ontploft. Deze energieke jonkies zenden enorme hoeveelheden ultraviolette straling uit waardoor omringend gas, zoals het overgebleven waterstof van hun moedernevel, tot op afstanden van honderden lichtjaren aan het gloeien wordt gebracht. Dat verschijnsel is op deze foto – gemaakt met het FORS1-instrument van ESO’s Very Large Telescope (VLT) – mooi te zien.

Open sterrenhopen zijn allesbehalve zeldzaam – ook in ons eigen melkwegstelsel zijn er veel te vinden. Maar NGC 371 onderscheidt zich door het buitengewoon grote aantal veranderlijke sterren dat hij bevat. Dat zijn sterren die in de loop van de tijd van helderheid veranderen. Een bijzonder interessant soort veranderlijke sterren, die traag pulserende B-sterren worden genoemd, kan worden gebruikt voor het onderzoek van het inwendige van sterren door middel van asteroseismologie [1]. In deze sterrenhoop zijn verscheidene van deze sterren aangetroffen. Veranderlijke sterren spelen een cruciale rol in de astronomie: sommige soorten zijn onmisbaar voor de bepaling van de afstanden van verre sterrenstelsels en de leeftijd van het heelal.

De gegevens voor deze foto werden, in het kader van de wedstrijd Hidden Treasures [2], door Manu Mejias uit het ESO-archief opgedoken. Drie van Manu’s foto’s haalden de top 20; zijn foto van NGC 371 eindigde op de zesde plaats.

Noten

[1] Asteroseismologie is het onderzoek van de inwendige bouw van pulserende sterren aan de hand van de verschillende frequenties waarin deze sterren trillen. Dat is vergelijkbaar met het onderzoek van de bouw van de aarde met behulp van de trillingen die aardbevingen in het inwendige van onze planeet veroorzaken.

[2] ESO’s fotowedstrijd Hidden Treasures 2010 stelde amateurastronomen in de gelegenheid om de enorme ESO-archieven door te spitten op onvermoede astronomische juweeltjes die opgepoetst moesten worden. De deelnemers stuurden bijna honderd inzendingen in, en tien van hen werden beloond met aantrekkelijke prijzen, waaronder een volledig verzorgde reis naar ESO’s Very Large Telescope op Cerro Paranal in Chili voor de winnaar. De tien prijswinnaars stuurden alles bij elkaar twintig foto’s in.

Meer informatie

ESO, de Europese Zuidelijke Sterrenwacht, is de belangrijkste intergouvernementele sterrenkundeorganisatie in Europa, en het meest productieve astronomische observatorium ter wereld. ESO wordt ondersteund door 15 landen: België, Brazilië, Denemarken, Duitsland, Finland, Frankrijk, Italië, Nederland, Oostenrijk, Portugal, Spanje, Tsjechië, het Verenigd Koninkrijk, Zweden en Zwitserland. ESO voert een ambitieus programma uit, gericht op het ontwerp, de bouw en het beheer van krachtige grondobservatoria die astronomen in staat stellen om belangrijke wetenschappelijke ontdekkingen te doen. ESO speelt ook een leidende rol bij het bevorderen en organiseren van samenwerking op sterrenkundig gebied. ESO beheert drie waarnemingslocaties van wereldklasse in Chili: La Silla, Paranal en Chajnantor. Op Paranal staat ESO’s Very Large Telescope (VLT), de meest geavanceerde optische sterrenwacht ter wereld. Ook is ESO de Europese partner van de revolutionaire telescoop ALMA, het grootste sterrenkundige project van dit moment. Daarnaast bereidt ESO momenteel de bouw voor van de 42-meter Europese Extremely Large optische/nabij-infrarood Telescoop (E-ELT), die ‘het grootste oog op de hemel’ ter wereld zal worden.

Contact

Richard Hook
ESO, La Silla, Paranal, E-ELT and Survey Telescopes Press Officer
Garching bei München, Germany
Tel: +49 89 3200 6655
E-mail: rhook@eso.org

Rodrigo Alvarez (press contact België)
ESO Science Outreach Network en Planetarium, Royal Observatory of Belgium
Tel: +32-2-474 70 50
E-mail: eson-belgië@eso.org

Connect with ESO on social media

Dit is een vertaling van ESO-persbericht eso1111.