Persbericht

VISTA bekijkt het Sculptorstelsel

16 juni 2010

Met ESO’s VISTA-telescoop op de berg Paranal in Chili is een spectaculaire nieuwe opname gemaakt van het Sculptorstelsel (NGC 253). De opname maakt deel uit van een van de eerste grote waarnemingscampagnes die met deze telescoop zijn verricht. VISTA doet waarnemingen op infrarode golflengten en ondervindt daardoor minder hinder van stof. Dat maakt de vele koele sterren in NGC 253, en de opvallende balk van sterren in het hart van het stelsel beter zichtbaar. De VISTA-opname bevat veel nieuwe informatie over de geschiedenis en ontwikkeling van dit sterrenstelsel.

Het Sculptorstelsel (NGC 253) staat in het sterrenbeeld Beeldhouwer en is een van de helderste sterrenstelsels aan de hemel. Het is opvallend genoeg om met een goede verrekijker waarneembaar te zijn, en werd in 1783 vanuit Engeland ontdekt door Caroline Herschel. NGC 253 is een spiraalstelsel op een afstand van 13 miljoen lichtjaar. Het is het helderste lid van een kleine verzameling stelsels die bekendstaat als de Sculptorgroep – een van de meest nabije buurgroepen van de Lokale Groep waartoe ons melkwegstelsel behoort. Zijn grote helderheid is deels het gevolg van de starburst – de snelle vorming van nieuwe sterren – die zich hier voltrekt. NGC 253 is ook erg stofrijk, wat het zicht op veel delen van het stelsel belemmert (eso0902). Vanaf de aarde kijken we vrijwel tegen de zijkant van het stelsel aan.

VISTA, de Visible and Infrared Survey Telescope for Astronomy, is de nieuwste aanwinst van de Paranal-sterrenwacht in de Chileense Atacamawoestijn en de grootste surveytelescoop ter wereld. Na eind 2009 aan ESO te zijn overgedragen (eso0949), is de telescoop gebruikt voor gedetailleerde onderzoeken van twee kleine hemelgebieden. Eén van die gebieden omvatte NGC 253 en omgeving. Inmiddels is VISTA aan veel omvangrijkere surveys (‘hemelkarteringen’) begonnen.

Doordat VISTA op infrarode golflengten waarneemt, kan hij door het stof heen kijken dat in zichtbaar licht zo’n opvallend kenmerk van het Sculptorstelsel is. Hierdoor zijn op de VISTA-opname enorme aantallen koele sterren te zien die op normale foto’s nauwelijks opvallen. Ook toont VISTA wat er schuilgaat achter de dikke stofwolken in het centrale deel van de schijf van NGC 253, waardoor de prominente centrale balk van sterren in het hart van het stelsel goed te zien is – een structuur die op zichtbare golflengten niet waarneembaar is. De majestueuze spiraalarmen van NGC 253 zijn op de VISTA-opname over de gehele breedte van de schijf zichtbaar.

De spectaculaire waarnemingsomstandigheden die VISTA deelt met de naburige Very Large Telescope (VLT) zorgen ervoor dat ook VISTA-opnamen uitzonderlijk scherp zijn voor een telescoop op de vaste grond.

Met behulp van dit krachtige instrument hopen astronomen enkele van de raadsels rond het Sculptorstelsel te kunnen oplossen. Hiertoe bestuderen zij de ontelbare koele reuzensterren in de halo die het stelsel omhult, meten zij de samenstelling van enkele van de dwergstelsels die als satellieten om NGC 253 draaien en zoeken zij naar nog niet ontdekte objecten zoals bolvormige sterrenhopen en ultracompacte dwergstelsels, die zonder de infraroodopnamen van VISTA onvindbaar zouden zijn. Met behulp van de unieke VISTA-gegevens proberen zij er achter te komen hoe dit sterrenstelsel is ontstaan en geëvolueerd.

Meer informatie

ESO, de Europese Zuidelijke Sterrenwacht, is de belangrijkste intergouvernementele sterrenkundeorganisatie in Europa, en het meest productieve astronomische observatorium ter wereld. ESO wordt ondersteund door 14 landen: België, Denemarken, Duitsland, Finland, Frankrijk, Italië, Nederland, Oostenrijk, Portugal, Spanje, Tsjechië, het Verenigd Koninkrijk, Zweden en Zwitserland. ESO voert een ambitieus programma uit, gericht op het ontwerp, de bouw en het beheer van krachtige grondobservatoria die astronomen in staat stellen om belangrijke wetenschappelijke ontdekkingen te doen. ESO speelt ook een leidende rol bij het bevorderen en organiseren van samenwerking op sterrenkundig gebied. ESO beheert drie waarnemingslocaties van wereldklasse in Chili: La Silla, Paranal en Chajnantor. Op Paranal staat ESO’s Very Large Telescope (VLT), de meest geavanceerde optische sterrenwacht ter wereld. Ook is ESO de Europese partner van de revolutionaire telescoop ALMA. Daarnaast is ESO momenteel bezig met ontwerpstudies voor de 42-meter Europese Extremely Large optische/nabij-infrarood Telescoop (E-ELT), die ‘het grootste oog op de hemel’ ter wereld zal worden.

Links

• VISTA-links
• NGC 253 in zichtbaar licht

Contact

Richard Hook
ESO, Survey Telescopes PIO
Garching, Germany
Tel: +49 89 3200 6655
E-mail: rhook@eso.org

Rodrigo Alvarez (press contact België)
ESO Science Outreach Network en Planetarium, Royal Observatory of Belgium
Tel: +32-2-474 70 50
E-mail: eson-belgië@eso.org

Connect with ESO on social media

Dit is een vertaling van ESO-persbericht eso1025.