Verborgen

Deze foto van de week toont het centrum van een sterrenstelsel dat de naam NGC 5643 draagt. Dit sterrenstelsel bevindt zich 55 miljoen lichtjaar van de aarde in het sterrenbeeld Lupus (Wolf) en staat bekend als een Seyfert-stelsel. Seyfert-stelsels hebben een zeer heldere kern, die waarschijnlijk van energie voorzien wordt door materiaal aangetrokken door het superzware zwarte gat dat binnenin verstopt zit. De kern kan echter ook omsluierd en verduisterd zijn door wolken van stof en intergalactisch materiaal.

Als gevolg daarvan is het actieve centrum van een Seyfert-stelsel soms moeilijk waar te nemen. NGC 5643 kent nog een bijkomende moeilijkheid; vanaf de aarde zien we het stelsel onder een grote hellingshoek, wat het nog moeilijker maakt om de activiteit in het centrum te observeren. Wetenschappers hebben echter gebruik gemaakt van ALMA (Atacama Large Millimeter/submillimeter Array) gecombineerd met archiefgegevens van het instrument MUSE (Multi Unit Spectroscopic Explorer) bevestigd op de Very Large Telescope van ESO om dit beeld van NGC 5643 te onthullen — compleet met een stroom energetisch geïoniseerd gas dat de ruimte instroomt.

Deze indrukwekkende stromen strekken zich aan beide zijden van het sterrenstelsel uit en worden teweeggebracht door materie die uitgestoten wordt uit de accretieschijf van het superzware zwarte gat in de kern van NGC 5643. De gegevens van ALMA en VLT samen laten zien dat het centrale gebied van het sterrenstelsel uit twee verschillende componenten bestaat: een spiraalsgewijs roterende schijf (te zien in het rood) bestaande uit koud moleculair gas getraceerd door koolstofmonoxide en uitstromend gas getraceerd door geïoniseerde zuurstof en waterstof (in blauwe en oranje tinten), loodrecht op de binnenste schijf.