VST kiekt Gaia op weg naar een miljard sterren

Dit zijn nieuwe beelden van ESO's Very Large Telescope Survey Telescope (VST) waarop ESA's ruimtevaartuig Gaia zichtbaar is op zo'n 1,5 miljoen kilometer afstand.

De Gaia-satelliet werd gelanceerd op donderdag 19 december 2013, en heeft als doel in de komende 5 jaar een 3D-kaart van ons melkwegstelsel te maken. Dit is een eeuwenoud streven van de mens, en Gaia zal ons begrip van onze stellaire omgeving naar een hoger niveau tillen. Hij zal zeer nauwkeurige metingen doen van de positie en beweging van ongeveer een miljard sterren om het ontstaan, de samenstelling en de evolutie van de Melkweg te onderzoeken.

Deze nieuwe waarnemingen zijn het resultaat van een nauwe samenwerking tussen ESA en ESO om het ruimtevaartuig vanaf de grond te volgen. Gaia is het meest accurate astrometrische apparaat ooit gebouwd, maar zijn observaties zijn pas bruikbaar als het exact bekend is waar de satelliet zich in het heelal bevindt. De enige manier om de snelheid en positie van het ruimtevaartuig met een zeer hoge precisie te achterhalen is door dagelijks waarnemingen te doen vanaf de grond. Dit kan met met behulp van telescopen als ESO's VST volgens een methode die bekend staat als Ground-Based Optical Tracking, of GBOT.

De VST is een state-of-the-art 2,6-meter telescoop voorzien van een 268-megapixel CCD-camera, genaamd OmegaCAM, met een beeldveld van vier keer de oppervlakte van de volle maan. De VST maakte deze beelden met behulp OmegaCAM op 23 januari 2014 ongeveer 6,5 minuten na elkaar. In de rode cirkel is Gaia duidelijk zichtbaar als een klein lichtpuntje bewegend tegen een achtergrond van sterren. Gaia is op deze foto's een miljoen keer lichtzwakker dan met het blote oog waarneembaar is.

De VST deed in december 2013 ook al een Gaia-waarneming kort na de lancering. De satelliet is daarmee een van de meest dichtbije objecten ooit door de VST waargenomen. Gaia verscheen precies op de verwachte locatie: het bewijs van een succesvolle samenwerking tussen grond- en ruimtegebaseerde astronomie!

Links

• ESA's Gaia minisite 
• ESA's Gaia blog

Vertaling: Peter Middelkoop